Thứ sáu, Ngày 29/03/2024 -

Góc nhìn mới về vai trò Bắc Tây Nguyên với Điện Biên Phủ - 1954
Ngày đăng: 06/05/2015  04:37
Mặc định Cỡ chữ
 

Điện Biên - Tây Nguyên, hai vùng địa lý cách xa nhau hơn ngàn km, nhưng Bắc Tây Nguyên với chiến thắng Măng Đen - Măng Bút, gắn kết chiến lược cùng thắng lợi của Điện Biên Phủ trong chiến cuộc Đông xuân 1953-1954 là vấn đề cần được quan tâm nhìn nhận.

Quân ta tiến đánh Đồn Măng Đen
 
Thực tiễn lịch sử đã chứng minh, Kon Tum là vùng đất đậm đà sắc thái, có vị trí chiến lược quan trọng trong các cuộc chiến tranh vệ quốc, đặc biệt là vai trò trong kháng chiến chống Pháp với đỉnh cao là chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ, với sự chia lửa, mở màn rất gần của chiến trường Bắc Tây Nguyên - Măng Đen, Măng Bút, đánh gục ý chí phản kháng của địch ở khu vực, thổi cơn gió mạnh làm lung lay tận gốc Kê hoạch Na Va.
 
Cuối tháng 1-1954, lúc bộ đội ở Điện Biên Phủ bắt đầu kéo pháo ra, thì tiếng súng đã nổ gìòn giã ở Bắc Tây Nguyên - nơi có vị trí chiến lược quan trọng bậc nhất trên chiến trường Đông Dương, nơi mà từ lâu vẫn được quân Pháp coi là một hậu phương an toàn.
 
Từ nhận định: Chừng nào Tây Nguyên còn bị Pháp khống chế thì cục diện chiến đấu ở Nam Đông Dương còn khó được cải thiện. Tranh thủ thời gian, tích cực tăng cường lực lượng võ trang của liên khu về số lượng và chất lượng, phát triển mạnh về hướng Tây Nguyên và Hạ Lào, chủ yếu hiện nay là hướng Bắc Tây Nguyên để tiêu diệt một bộ phận sinh lực địch,Liên ủy khu 5 đã quyết định nhiệm vụ của bộ đội chủ lực liên khu gồm hai trung đoàn 108, 803 và hai tiểu đoàn chủ lực độc lập là phối hợp với lực lượng địa phương mở chiến dịch bắc Tây Nguyên.
 
Với tinh thần "Tất cả để chiến thắng", đêm 27 rạng ngày 28-01-1954, chủ lực ta nổ súng tấn công Măng Đen, Măng Bút, Kon Praih. Cuộc chiến đấu diễn ra rất gay go, ác liệt. Nhất là chiến trận Măng Đen. Ở đây, địch bố trí 3 đại đội quân tinh nhuệ, tăng cường sân bay dã chiến, xây dựng hệ thống lô cốt, hầm hào bằng bê tông cốt thép...và công sự linh hoạt. Quân ta bí mật hành quân vào vị trí, giữ vững đội hình, áp sát trận địa. Đúng 23 giờ 30, Trung đoàn 108 bất ngờ nổ súng tấn công. Địch chống trả quyết liệt. Lực lượng mở cửa của tiểu đoàn 19 ta ở khu A gặp khó khăn, các chiến sỹ bộc phá đã quên mình băng qua lửa đạn, đồng chí này ngã xuống, đồng chí khác tiếp tục xông lên đánh chiếm từng lô cốt, từng góc chiến hào với quyết tâm đánh thẳng vào trung tâm sào huyệt địch. Cùng lúc đó, Tiểu đoàn 79 đã chiến đấu làm chủ trận địa khu B của địch. Thấy hướng chính đang gặp khó khăn, Tiểu đoàn đã kịp thời ứng chiến bí mật vượt qua sân bay đánh vòng sau lưng địch. Tiếng súng tiến công rộ lên khắp nơi, quân ta đồng loạt tiến công đè bẹp sự chống trả ngoan cố của địch. Đến 7 giờ, ngày 28-01-1954, ta làm chủ hoàn toàn cứ điểm Măng Đen- mắt xích số 1 trong phòng thủ Đông Kon Tum của địch bị đập tan.
 
Cùng đêm 27, rạng ngày 28-01-1954, tiểu đoàn 97 Mặt trận Miền Tây phối hợp với tiểu đoàn 89 (trung đoàn 108) tiến công tiêu diệt gọn cứ điểm Măng Bút; tiểu đoàn 54 (Trung đoàn 803) hạ đồn Kon Praih.
 
Chiến thắng Măng Đen, Măng Bút, Kon Praih, làm cho hệ thống phòng thủ Đông Bắc Kon Tum của địch sụp đổ hoàn toàn. Trên các hướng khác, quân ta cũng đồng loạt tấn công địch. Trung đoàn 108 tiến về phía Tây, cùng bộ đội địa phương đánh địch, đến 03-02-1954, ta đã hoàn thành giải phóng tuyến Đăk Tô, Đăk Glei, Đăk Hà. Trung đoàn 803 áp sát thị xã Kon Tum đưa một bộ phận đánh cắt đường 14 đoạn từ Kon Tum đi Pleiku. Ở hướng thị xã Kon Tum, ngày 01-02-1954, ta tiêu diệt gọn 1 đại đội GIM 100 của địch tại Kon Xâm Luh. Lực lượng đặc công của ta tiêu diệt sở chỉ huy của 1 tiểu đoàn tại thị xã Kon Tum. Ngày 04-02-1954, ta chặn đánh trên đường 14 diệt 7 xe quân sự tiếp tế của địch.
 
Sau những trận đánh ấy, quân địch ở các nơi thất thủ chạy về thị xã Kon Tum. Hàng ngũ địch hoang mang, một số ngụy quyền bỏ trốn. Trước nguy cơ bị tiêu diệt, Bộ chỉ huy quân viễn chinh Pháp quyết định cho quân bỏ thị xã Kon Tum rút về phòng ngự ở Pleiku. Ngày 07-02-1954, toàn tỉnh Kon Tum rộng lớn hơn 14.000 km2 với gần 200 ngàn dân được hoàn toàn giải phóng.
 
Điểm lại chuỗi các sự kiện ghi lại chiến công giòn giã của quân ta trên khắp mọi miền trong chiến cuộc Đông xuân 1953-1954, từ các chiến dịch Lai Châu, Nậm Hu; Chiến dịch Hải Âu đến Trung Lào, Hạ Lào-Đông Bắc Campuchia…tất cả đều có vai trò quan trọng, nhưng mắt xích Măng Đen- Kon Tum đã làm cho Na Va buộc phải ra lệnh cho De Beaufòrt tạm ngừng Chiến dịch Atlante ở đồng bằng Liên khu 5, rút một số đơn vị lên tăng cường cho Plei Ku, và điều chỉnh lại lực lượng ở miền nam Trung Bộ. Cùng với việc thất bại của địch ở bắc Tây Nguyên, sau khi Kon Tum hoàn toàn giải phóng, hệ thống địch trong khu vực lung lay toàn phần từ hạ Lào đến trung và thượng Lào...làm cho địch ở Điên Biên cực độ hoang mang. Gần 90 ngày sau Kon Tum hoàn toàn giải phóng, ngày 07-5-1954, cùng nhân dân cả nước, đồng bào Kon Tum chào đón thắng lợi Điện Biên Phủ lẫy lừng, đánh bại hoàn toàn cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam của đế quốc Pháp.
 
Nhiều năm đã trôi qua, có rất nhiều cuộc tổng kết chiến tranh được tiến hành để giáo dục lòng tự hào dân tộc, phát huy tinh thần yêu nước. Cũng đã có nhiều lớp các chiến sỹ Điện biên đang sinh sống, cống hiến ở Kon Tum. Ai cũng nao nức tự hào mỗi khi nhớ về hay nói về chiến thắng Điện Biên, chiến thắng Bắc Tây Nguyên- Kon Tum  với niềm kêu hãnh vô cùng.
 
Nhưng, mức độ quan tâm nghiên cứu để làm rõ vai trò của Bắc Tây Nguyên với chiến thắng Măng Đen- Măng Bút trong lộ trình tiến tới Điện Biên toàn thắng, như sự gắn kết khoa học chiến lược quân sự- bước khởi đầu giành chiến thắng cho toàn cục thì…vẫn còn khiêm tốn.
 
Trong niềm vui chào mừng kỷ niệm chiến thắng Điện Biên Phủ, trân trọng những gì lịch sử đã diễn ra, để ghi nhận vai trò của vùng đất đúng như nó đã hiện sinh;  cần có sự quan tâm nghiên cứu tiếp theo để ngày càng làm rõ hơn giá trị của chiến thắng Bắc Tây Nguyên khi ấy đúng như tầm cao chiến lược của nó đã diễn ra và được ghi nhận như một thực thể trong dòng chảy lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc Việt Nam.
 
Lâm Tiểu Hà