Các nghiên cứu ở Việt Nam chỉ ra rằng nguyên nhân gốc rễ của kỳ thị và phân biệt đối xử liên quan đến HIV/AIDS là nỗi sợ lây nhiễm HIV và sự đánh đồng HIV/AIDS với tệ nạn xã hội. Cách truyền thông hù dọa trong thời gian đầu cũng để lại hậu quả không mong đợi, khiến cho người dân quá lo sự lây nhiễm vi rút. Nhiều người đã thực hiện các biện pháp phòng tránh không cần thiết, làm tổn thương, thậm chí còn xâm phạm đến quyền của những người bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS. Trong xã hội Việt Nam, sử dụng ma túy và mại dâm được coi là tệ nạn xã hội, những người liên quan đến hai tệ nạn này thường bị lên án gay gắt. Từ khi xuất hiện ở Việt Nam cho đến nay, HIV/AIDS vẫn tập trung chủ yếu trong nhóm tiêm chích ma túy và mại dâm nên hai nhóm này càng bị kỳ thị nặng nề hơn. Thêm vào đó nhiều thông điệp phòng chống HIV/AIDS trong những năm trước đây thường gắn liền HIV với ma túy và mại dâm nên vô hình chung trong nhận thức của người dân, HIV được coi là một tệ nạn xã hội, những người nhiễm HIV đều là phần tử tệ nạn xã hội.

 

Kinh nghiệm quốc tế về phòng chống AIDS đã chứng minh rằng kỳ thị và phân biệt đối xử đối với những người bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS chính là rào cản lớn nhất đối với những nỗ lực phòng chống đại dịch này. Kỳ thị và phân biệt đối xử là một trong những nguyên nhân chủ yếu khiến HIV/AIDS càng trở nên khó kiểm soát hơn.

 

Vì vậy, trong nhiều văn bản chỉ đạo của Đảng và Nhà nước về phòng chống HIV/AIDS đều nhấn mạnh vai trò của các hoạt động giảm thiểu kỳ thị và phân biệt đối xử với những người bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS. Một trong những quan điểm chỉ đạo và giải pháp chủ yếu của Chiến lược Phòng, chống HIV/AIDS là chống kỳ thị, phân biệt đối xử với người bị nhiễm HIV/AIDS và tăng cường sự hỗ trợ của gia đình xã hội đối với người nhiễm HIV/AIDS cũng như trách nhiệm của họ đối với gia đình và xã hội. Chỉ thị 54-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương ban hành ngày 30/11/2005 cũng chỉ đạo phải đẩy mạnh xã hội hóa công tác phòng, chống HIV/AIDS, phát huy truyền thống tương thân, tương ái, chăm sóc, giúp đỡ của cộng đồng, chống kỳ thị và phân biệt đối xử với người nhiễm HIV/AIDS; tạo điều kiện để những người bị bệnh và gia đình họ thấy rõ trách nhiệm, tự giác tham gia tích cực các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS.

 

Nhiệm vụ của công tác thông tin, giáo dục, truyền thông chống lại kỳ thị và phân biệt đối xử là cung cấp thông tin. Các thông tin cần được cung cấp có thể bao gồm kiến thức khoa học về HIV và AIDS, cơ chế lây nhiễm HIV và cách phòng tránh lây nhiễm, các tiếp xúc không lây nhiễm, cách chăm sóc cho người nhiễm HIV, các vấn đề pháp lý bao gồm quyền của người nhiễm HIV, thông tin về thuốc kháng vi rút và những hoạt động điều trị cho người nhiễm HIV. Một mảng thông tin quan trọng khác bao gồm tin tức về tình hình diễn biến của đại dịch, các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS trong nước và quốc tế, các tấm gương tiêu biểu của người nhiễm HIV vượt lên khó khăn để sống có ích.

 

Để có những thông tin đầy đủ và chính xác về HIV/AIDS, người làm công tác thông tin, giáo dục, truyền thông cần phải tham khảo các nguồn thông tin đáng tin cậy như các chuyên gia về HIV/AIDS, sách, tài liệu, website của các cơ quan, tổ chức hoạt động trong lĩnh vực phòng chống HIV/AIDS. Điều quan trọng là phải thường xuyên theo dõi và tham khảo để luôn có các thông tin cập nhật mới nhất.

 

Cùng với việc cung cấp thông tin, công tác thông tin, giáo dục, truyền thông còn có nhiệm vụ định hướng nhận thức cho cán bộ, nhân dân, xây dựng thái độ đúng đắn đối với những người bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS, hình thành sự thông cảm và không phán xét, tôn trọng quyền của những người dễ bị tổn thương và những người bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS. Để làm được điều này, người làm công tác thông tin, giáo dục, truyền thông phải rất thận trọng trong việc xây dựng và đưa ra các thông điệp. Để góp phần giảm thiểu kỳ thị và phân biệt đối xử với những người bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS, các thông điệp thông tin, giáo dục, truyền thông phải mang tính định hướng tích cực. Các hình ảnh và thông điệp không quá nhấn mạnh sự nguy hiểm của HIV/AIDS như là những vấn đề quan trọng nhất. Thay vì đe dọa khiến công chúng ghê sợ tẩy chay người nhiễm HIV, các thông điệp cần hướng dẫn cách phòng tránh đúng mức, cách chăm sóc, hỗ trợ người nhiễm HIV để cùng nhau khắc phục hậu quả của HIV/AIDS và phòng chống đại dịch một cách có hiệu quả.

 

Làm tốt công tác thông tin, giáo dục, truyền thông sẽ giúp thay đổi và duy trì hành vi theo hướng tích cực. Vì vậy, các hoạt động thông tin, giáo dục, truyền thông không chỉ cung cấp thông tin và định hướng thái độ mà còn phải hướng dẫn các kỹ năng nhằm thay đổi hành vi.

 

Để thực hiện nhiệm vụ này, các hoạt động thông tin, giáo dục, truyền thông phải đề cập đến các hiện trạng kỳ thị và phân biệt đối xử liên quan đến HIV/AIDS, chỉ ra nguyên nhân gốc rễ của nó, phân tích tác động nhiều mặt của HIV/AIDS và giới thiệu các sáng kiến nhằm hỗ trợ những người bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS.

 

Thông tin đại chúng có thể hỗ trợ thay đổi hành vi bằng cách giới thiệu các cá nhân, tổ chức điển hình trong các hoạt động chống kỳ thị và phân biệt đối xử, đưa ra các thông điệp để giúp hình thành và và duy trì các hành vi thân thiện, hỗ trợ đối với những người bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS.

 

Các hoạt động trực tiếp nên được xây dựng theo phương pháp truyền thông đa chiều với sự trao đổi tích cực giữa cán bộ truyền thông và đối tượng, sẽ giúp cho đối tượng hiểu rõ vấn đề và nắm được các kỹ năng cần thiết để thay đổi hành vi.

 

Tóm lại, thiếu hiểu biết dẫn đến kỳ thị. Nhưng hiểu biết mới chỉ là một nửa của vấn đề. Mọi người có thể có kiến thức về HIV/AIDS nhưng không tin vào những thông tin đó. Thông tin, giáo dục, truyền thông về HIV/AIDS và cách phòng tránh lây nhiễm không phải là mục tiêu cuối cùng. Mục tiêu xa hơn cần phải đạt được là làm thay đổi thái độ, quan niệm và hành vi của mọi người. Phải giáo dục cho mọi người có thái độ đúng đắn, không kỳ thị với HIV và AIDS cũng như đối với người nhiễm HIV, có sự quan tâm hơn và sẵn sàng hỗ trợ, chăm sóc họ mà không kỳ thị và phân biệt đối xử.