 |
| Ảnh: Chinhphu.vn |
Tham gia chương trình có ông Trịnh Công Khanh - Vụ trưởng Vụ Chính sách dân tộc, Ủy ban Dân tộc; ông Phạm Khánh Ly - Phó Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn, Bộ NNPTNT; ông Nguyễn Hữu Hải - Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Kon Tum; Đại tá Tạ Nhân - Phó Chủ nhiệm chính trị, Bộ Tư lệnh Quân khu V.
Buổi toạ đàm đề cập những kết quả thực hiện các chính sách hỗ trợ di dân thực hiện định canh, định cư; những vướng mắc, khó khăn và giải pháp tháo gỡ, những bài học kinh nghiệm đã được đúc kết trong quá trình thực hiện các chính sách này cần được phổ biến, nhân rộng.
Tổng hợp một số ý kiến của đồng chí Nguyễn Hữu Hải - Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Kon Tum tại buổi toạ đàm.
BTV: Thưa ông Nguyễn Hữu Hải, Ủy viên Ban thường vụ, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Kon Tum, tình hình di dân trên địa bàn tỉnh Kon Tum hiện ra sao?
Ông Nguyễn Hữu Hải: Tính riêng giai đoạn 2005 đến nay, tỉnh Kon Tum có trên 5.600 hộ di dân tự do chủ yếu từ các tỉnh phía Bắc vào. Tỉnh Kon Tum đã chỉ đạo chính quyền địa phương kịp thời phát hiện, vận động bà con trở về quê cũ; thứ hai là xây dựng kế hoạch, dự án để sớm ổn định cho bà con; hầu hết ở vùng sâu, vùng xa dọc biên giới, nếu không sớm ổn định thì trật tự, an ninh khó bảo đảm. Thứ ba là vận động doanh nghiệp đóng chân trên địa bàn có nhu cầu tuyển dụng lao động, tạo điều kiện bà con tiếp cận việc làm, hạn chế việc phá rừng làm nương rẫy.
BTV: Thưa ông Nguyễn Hữu Hải, tỉnh Kon Tum có bao nhiêu khu kinh tế mới theo các chương trình do Nhà Nước triển khai trước đây? Những hộ dân này hiện nay đã ổn định cuộc sống chưa thưa ông?
Ông Nguyễn Hữu Hải: Về khu kinh tế mới, hiện tỉnh Kon Tum có 5 dự án, trong thời gian qua, được sự quan tâm của Trung ương, từ phía người dân, và nội tại của tỉnh thì có thể đánh giá từ giai đoạn 1995 trở lại đây, bà con đã có cuộc sống ổn định, ngày càng khá hơn.
BTV: Câu hỏi của khán giả về trường hợp 38 hộ dân từ huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình đi xây dựng quê hương mới tại thôn Ngọc Tiền, xã Đăk Xú, huyện Ngọc Hồi, tỉnh Kon Tum, đến nay đã 18 năm, nhưng vẫn chưa được ngành chức năng và chính quyền địa phương cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở.
Ông Nguyễn Hữu Hải: Trong giai đoạn 1994-1997, tỉnh Kon Tum đã đón nhận các hộ dân vào các thôn Ngọc Tiền, Ngọc Hải, Ngọc Cư, và khi các hộ dân vào thì trong đề án một hộ dân được 7.000m2 đất nông nghiệp và 400m2 đất thổ cư. Năm 1997, chính quyền đã tiến hành đo đạc để cấp sổ đỏ cho người dân, tuy nhiên, người dân chưa quan tâm đến vấn đề này và kê khai luôn vào đất nông nghiệp và chính quyền địa phương cũng không quan tâm nên các hộ dân có tổng cộng 7.400m2 đất nông nghiệp. Bây giờ người dân phát hiện ra là muốn xây dựng trên đất thổ cư thì phải có giấy phép, và muốn chuyển thì phải đóng tiền thuế đất, nhưng bản chất vấn đề là người dân đã có 400m2 đất thổ cư nhưng chúng ta làm chưa trúng thì sẽ phải làm cho trúng, và tỉnh sẽ làm không chỉ đối với các hộ dân Tiền Hải mà cả những hộ dân khác nữa.
BTV: Khán giả đặt câu hỏi vì sao hàng chục hộ dân ở một số thôn bản của xã Ngọk Tem, huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum sống trong khu vực có nguy cơ sạt lở trong mùa mùa mưa bão nhiều năm nay nhưng vẫn chưa được di dời?
Ông Nguyễn Hữu Hải: Triển khai Quyết định 193 trong thời gian qua tỉnh đã làm khá tốt, tuy nhiên, kinh phí hỗ trợ hàng năm của Chính phủ không đáp ứng nhu cầu. Riêng Quyết định 193 triển khai trên địa bàn Kon Tum thì tổng vốn Trung ương cấp cho tỉnh để thực hiện các dự án là 159 tỷ đồng nhưng hiện chỉ bố trí được 69 tỷ đồng, và khi nguồn lực không đủ thì không thể triển khai được.
BTV: Tại Kon Tum hiện có bao nhiêu khu vực nguy hiểm cần được di dời nhưng chưa thực hiện được do thiếu kinh phí thưa ông Nguyễn Hữu Hải?
Ông Nguyễn Hữu Hải: Trên địa bàn toàn tỉnh có 21 cụm cần tổ chức định canh định cư, cơ sỏ hạ tầng chưa có gì, tuy nhiên, nguồn vốn triển khai dự án khi cấp về đã ít, lại không cân đối đồng bộ. Khi muốn định canh định cư thì cơ sở hạ tầng có đảm bảo mới đưa dân đến, nếu không xong thì khó đưa dân đến được và ngược lại nếu cơ sở hạ tầng đảm bảo nhưng thiếu vốn sự nghiệp thì cũng rất khó khăn. Đối với Kon Tum, hiện chúng tôi triển khai theo từng dự án một, nên không có chuyện đầu tư dàn trải, và nếu quyết tâm làm thì tập trung vốn đồng bộ để dứt điểm từng dự án một, chứ không phải bố trí vốn cho 3 dự án lại rải ra 8 dự án.
BTV: Ở góc độ địa phương, việc quy hoạch các khu định canh định cư có gặp những khó khăn gì thưa ông Nguyễn Hữu Hải?
Ông Nguyễn Hữu Hải: Chúng tôi cũng thống nhất rằng việc thực hiện Quyết định 193 và 33 không vướng mắc nhiều. Vướng mắc nhiều nhất là với di dân, định canh định cư với các dự án thủy điện.
Một khán giả hỏi: Huyện Kon Plông có 2 công trình thủy điện là Thượng Kon Tum và Đăk Đ'rinh đã khởi công, nhưng khi nào mới di dân ra khỏi vùng vùng hồ?
Ông Nguyễn Hữu Hải: Tại Kon Plông có 2 công trình thủy điện đang triển khai. Thời gian qua tỉnh, huyện và chủ đầu tư đã phồi hợp bàn bạc giải quyết các vấn đề đặt ra, nhưng công tác triển khai có chậm trễ. Hiện doanh nghiệp đang triển khai việc mở đường giao thông, xây công trình phúc lợi, khai hoang… Tỉnh đã yêu cầu nếu doanh nghiệp không giải quyết xong những vấn đề này thì tỉnh dứt khoát không chấp nhận.
Nhưng cũng phải nói rằng, do khó khăn về tài chính nên tiến độ còn chậm. Chúng tôi cam kết hoàn thành công tác định canh định cư trước khi tích nước và vận hành nhà máy, không thể để tích nước xong mới lo cho dân, vì làm thế là trái với quyết định của Chính phủ.
BTV: Với những dự án thủy điện như vậy cần có sự phối hợp đồng bộ như thế nào giữa chủ đầu tư và địa phương để giải quyết tốt vấn đề hậu định canh, định cư?
Ông Nguyễn Hữu Hải: Về Kon Tum, rút kinh nghiệm từ công trình thủy điện Yaly và Plei Krong mà tới giờ này chưa xử lý xong hậu quả. Tỉnh Kon Tum có rất nhiều công trình thủy điện, vì vậy, tỉnh đã chỉ đạo phải tập trung chăm lo cuộc sống người dân về điều kiện sản xuất để sống được trên vùng đất tái định canh, định cư. Tỉnh đã thống nhất chủ đàu tư giao hợp phần cho địa phương. Nhưng khó khăn là địa hình Kon Tum rất dốc, khó tìm đất ở chứ chưa nói đến đất sản xuất. Đây là vấn đề rất nan giải. Ngay trường hợp thủy điện Pleikrong, khai hoang 200ha nhưng đất xấu, người dân không nhận. Nhưng điều đáng mừng là cả Bộ Công Thương, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) rất quan tâm đến vấn đề này và khi địa phương đề cập những vấn đề bất cập thì EVN tiếp tục hỗ trợ từng bước giải quyết.
BTV: Việc triển khai các chính sách hỗ trợ dạy nghề, tạo việc làm, vay vốn tín dụng tại tỉnh Kon Tum đã được thực hiện ra sao và đã mang những kết quả cụ thể gì thưa ông Nguyễn Hữu Hải?
Ông Nguyễn Hữu Hải: Quan điểm chung là chúng ta cố gắng đào tạo, giữ gìn ngành nghề truyền thống của từng dân tộc. Tỉnh đã tổ chức đào tạo, hỗ trợ kinh phí đào tạo nghề đối với dệt thổ cẩm, đan lát, hỗ trợ vốn sản xuất, xóa đói giảm nghèo… Tuy nhiên, khó khăn là đào tạo nghề khá nhiều nhưng người học nghề lại không có việc làm, không sống được với nghề đã học.
BTV: Hiện một số cơ sở đào tạo nghề đang đẩy mạnh đào tạo theo địa chỉ, liên kết với doanh nghiệp tuyển dụng. Không biết chúng ta có kết nối đào tạo nghề với nơi tuyển dụng hay không, thưa ông?
Ông Nguyễn Hữu Hải: Chúng tôi đã đề xuất nên dành một phần kinh phí đào tạo thực hành cho các doanh nghiệp để đào tạo xong thì nhận vào làm việc luôn. Như vậy về mặt xã hội, người học biết học xong sẽ có chỗ làm và nhà nước cũng không lãng phí chi phí đào tạo.
BTV: Thưa ông Nguyễn Hữu Hải, trong thực tế thực hiện công tác định canh định cư tại địa phương, có quy định nào của Chính phủ mà thực tiễn khó áp dụng hay không? Chẳng hạn quy định về về quy mô áp dụng điểm dự án định canh, định cư tập trung; hay quy định về diện tích đất sản xuất tối thiểu cho mỗi hộ dân?
Ông Nguyễn Hữu Hải: Chính sách ban hành không theo kịp giá cả thị trường nên mức hỗ trợ còn thấp, ví dụ năm 1997-1998 thì mức hỗ trợ như vậy là hợp lý nhưng năm 2012 với định mức hỗ trợ như vậy thì là chưa hợp lý. Một vấn đề là làm sao đảm bảo người dân tái định canh, định cư có cuộc sống tốt hơn, bền vững thì thời gian hỗ trợ sản xuất của bà con 1 năm quá ngắn. Theo tôi ít nhất phải là 3 năm. Khi chúng ta quyết tâm hỗ trợ bà con ổn định cuộc sống thì chính sách nên dài hơi, nhất là chính sách sản xuất. Hiện nay, giai đoạn đầu có dự án thì đường sá đẹp, nhưng dự án rút đi, 1-2 năm sau thì bà con lại nghèo trở lại. Vì vậy, nên điều chỉnh lại thời gian dự án kéo dài hơn.
Ông Nguyễn Hữu Hải: Tôi đồng tình với ý kiến các vị khách mời về định mức hỗ trợ, thời gian hỗ trợ. Chúng ta cần chăm lo không chỉ người du canh, du cư mà kể cả những người định canh định cư, vì đời sống khó khăn mới khiến họ di cư.
Câu chuyện đất nước ta từ một nước thiếu lương thực đến xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới khiến tôi đặt vấn đề chúng ta có tiềm năng rừng rất lớn, “rừng vàng biển bạc”, nhưng các tỉnh có nhiều rừng đều nghèo, khó khăn, phải chăng chính sách lâm nghiệp có gì đó chưa ổn. Do đó, chúng ta cần tạo điều kiện cho người dân để họ có thể sống bằng nghề rừng, giàu bằng nghề rừng.
Dương Nương (tổng hợp)
Theo Chinhphu.vn
