Tháng 10, tháng cuối của mùa mưa hàng năm nhưng là tháng cao điểm của mùa bão, lũ ở Kon Tum. Theo quy luật nhiều năm, tháng 10 có tổng lượng mưa và số ngày có mưa thấp hơn so với các tháng 8, 9. Điểm đáng lưu ý là tuy số ngày có mưa giảm, nhưng lại thường xuất hiện những đợt mưa lớn, mưa tập trung trong một số ngày nhất định gây lũ trên các sông suối. Mặt khác, các sông có lưu vực hoặc một phần lưu vực nằm trên vùng chuyển tiếp giữa sườn Đông và sườn Tây Trường Sơn như lưu vực sông Đăk Bla thì tháng 10 là thời kỳ chính của mùa lũ nên thường xuất hiện những trận mưa, lũ lớn có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới đời sống, sản xuất và môi trường.
 |
Ảnh minh họa |
Năm nay, tổng lượng mưa tính đến hết tháng 9 trên hầu hết các vùng của Kon Tum đạt thấp, phổ biến từ 50 đến dưới 80% tổng lượng mưa năm trung bình nhiều năm. Nếu các tháng cuối năm, lượng mưa bổ sung thêm từ 15 - 30% nữa thì lượng mưa ở các khu vực trong Tỉnh năm 2014 sẽ thiếu hụt từ 10 - 20%. Với mức thiếu hụt này, mùa khô 2014 – 2015 có thể sẽ xảy ra hạn hán nghiêm trọng tương tự như các mùa khô 2010 - 2011 và 2012 - 2013 vừa qua.
Kết quả dự báo mới nhất cho thấy tháng 10 năm nay khả năng có ít nhất một cơn bão và một áp thấp nhiệt đới hoạt động ở biển Đông có ảnh hưởng đến thời tiết tỉnh Kon Tum, xảy ra trong thời kỳ giữa hoặc vào cuối tháng.
Thời kỳ đầu tháng, thời tiết của Kon Tum sẽ chịu tác động của Dải hội tụ nhiệt đới có trục qua Nam Trung bộ hoạt động yếu, sau đó mạnh dần lên nên trong khoảng 5 – 7 ngày đầu tháng, thời tiết tốt, ngày trời nắng; chiều tối và đêm có mưa rào và đông vài nơi; gió đổi hướng cấp 2; nhiệt độ dao động trong khoảng từ 18 – 32 độ C.
Từ ngày 8 đến cuối tháng thời tiết các vùng trong tỉnh sẽ có nhiều thay đổi; với sự tác động của gió Tây Nam hoạt động mạnh lên, sau đó là ảnh hưởng của các nhiễu động nhiệt đới như Áp thấp nhiệt đới, Bão và không khí lạnh tăng cường nên khả năng có 1 đến 2 đợt mưa vừa, mưa to sinh lũ trên các sông suối. Nhiệt độ trong thời kỳ giữa và cuối tháng có xu thế giảm so với thời kỳ đầu tháng, dao động trong khoảng từ 17 – 30 độ C.
Tổng lượng mưa trong tháng 10 năm nay ở các khu vực trong tỉnh có khả năng đạt từ 200 – 400mm, cao hơn trung bình nhiều năm cùng kỳ từ 10 – 20%.
Trên các sông, suối khả năng xuất hiện 02 đợt lũ. Đợt thứ nhất trong khoảng từ ngày 8 đến ngày 11, với mực nước đỉnh lũ lớn nhất đạt xấp xỉ mức báo động cấp 1. Đợt thứ hai xuất hiện sau ngày 15, có mực nước lớn nhất có thể đạt xấp xỉ mức báo động cấp 3. Đây là đợt lũ có thể gây thiên tai nguy hiểm.
Để nâng cao hiệu quả phòng chống và giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra trong tháng 10/2014, Chính quyền và nhân dân các địa phương cần thực hiện tốt một số việc như: Theo dõi chặt chẽ diễn biến thời tiết thủy văn; chủ động các biện pháp đối phó khi có các tin cảnh báo, dự báo về sự xuất hiện của các nhiễu động thời tiết nguy hiểm như bão, áp thấp nhiệt đới, dải hội tụ nhiệt đới hoặc không khí lạnh tăng cường có ảnh hưởng mưa đến Miền Trung, Tây Nguyên nói chung, tỉnh Kon Tum nói riêng. Đặc biệt lưu ý các cơn bão, áp thấp nhiệt đới đổ bộ vào vùng bờ biển từ Thừa Thiên Huế đến Bình Định hoặc các nhiễu động do tác động kết hợp của các yếu tố trên, là các loại hình thời tiết thường gây mưa sinh lũ lớn trên các sông suối. Các xã, thôn, làng, nhất là các thôn làng có nguy cơ bị chia cắt, cô lập khi có mưa lũ cần thực hiện tốt việc chuẩn bị các nhu yếu phẩm cần thiết như lương thực, nước uống, chất đốt, thuốc chữa bệnh,.. Đối với mỗi gia đình cần thực hiện thường xuyên việc chằng chống nhà cửa để có thể chống chọi được với gió bão mạnh; làm hoặc tìm cho gia đình một chỗ trú tránh an toàn dễ dàng di dời đến khi mưa, bão, lũ xảy ra. Mỗi gia đình phải chuẩn bị sẵn lương thực và nước uống sạch đủ dùng trong khoảng 3 ngày đến một tuần để phòng khi thiên tai xảy ra phải sơ tán thì mang theo hoặc bị cô lập có thể tự cứu gia đình trước khi có sự ứng cứu từ bên ngoài. Khi thiên tai xảy ra mọi người cần tuân thủ nghiêm hiệu lệnh của chính quyền để thực hiện các biện pháp phòng tránh, ứng phó, giảm thiểu thiệt hại do mưa, bão, lũ, sạt lở đất gây ra.
Tháng 10 nằm trong thời kỳ chuyển mùa ở Kon Tum. Sự thay đổi liên tục của thời tiết là nguyên nhân làm xuất hiện nhiều các loại dịch bệnh như cảm cúm, sốt phát ban, bệnh tay-chân-miệng ở người; dịch lở mồm long móng; dịch tai xanh ở gia súc; dịch cúm gia cầm; bệnh dại ở vật nuôi (chó, mèo) và sâu, bệnh trên các loại cây trồng. Do vậy, các gia đình nên thường xuyên vệ sinh nhà cửa, đồ dùng của gia đình và cá nhân, không ăn thức ăn sống; không uống nước chưa đun sôi để tránh các dịch bệnh về mùa mưa. Làm vệ sinh chuồng trại nuôi gia súc, gia cầm; không thả rông gia súc, gia cầm khi có mưa liên tục để tránh phát sinh và lây lan dịch bệnh do thời tiết ẩm ướt gây ra. Tích cực làm cỏ, chăm bón cho cây trồng; thường xuyên thăm và phát hiện sớm sự xuất hiện của sâu bệnh để thực hiện các biện pháp diệt trừ.
Nguyễn Văn Huy
Trung tâm Khí tượng thủy văn tỉnh Kon Tum