Thứ hai, Ngày 23/06/2025 -

Thiếu hụt lượng mưa năm 2014 và nguy cơ hạn hán trong mùa khô 2014 - 2015
Ngày đăng: 13/10/2014  07:22
Mặc định Cỡ chữ
 

Những đợt không khí lạnh ảnh hưởng sâu xuống phía Nam nước ta, chi phối đến thời tiết tỉnh Kon Tum trong những ngày đầu tháng 10 vừa qua báo hiệu mùa mưa năm 2014 sắp kết thúc. Mùa mưa kết thúc trong khi tổng lượng mưa toàn mùa cũng như lượng mưa từ đầu năm 2014 đến nay ở hầu hết các vùng trong tỉnh đạt thấp là dấu hiệu cho biết sớm nguy cơ hạn hán, thiếu nước có thể rất nghiêm trọng trong mùa khô 2014 – 2015 sắp tới.      

                              
Tính đến giữa tháng 10 tổng lượng mưa ở hầu hết các khu vực còn đạt thấp hơn trung bình nhiều năm cùng kỳ và  thấp hơn lượng mưa năm 2012 (năm 2012 là năm có lượng mưa đạt thấp, theo đó mùa khô 2012 – 2013 ở Kon Tum đã xảy ra khô hạn rất nghiêm trọng).
 
Đến giữa tháng 10 mùa mưa năm 2014 chưa kết thúc nhưng đã có những dấu hiệu cho thấy lượng mưa ở các vùng có xu hướng suy giảm mạnh. Các kết quả dự báo có thời hạn một tháng, hai tháng và 3 tháng cho thấy chỉ còn khả năng xảy ra 1 đến 2 đợt mưa lớn diện rộng xuất hiện trong nửa cuối tháng 10. Đến tháng 11 và tháng 12 lượng mưa sẽ giảm mạnh, chỉ còn khả năng xảy ra vài đợt mưa nhỏ ở khu vực phía Đông, Đông Bắc và phía Bắc tỉnh.
 
Ảnh hưởng trực tiếp từ mưa nên diễn biến nguồn nước trên các lưu vực sông trong tỉnh cũng có sự khác biệt nhau khá rõ. Lưu vực sông Pô Kô do nhận được lượng mưa khá lớn ở khu vực phía bắc huyện Ngọc Hồi và nam huyện Đắk Glei trong thời kỳ tháng 8, tháng 9 nên lượng nước khá dồi dào. Tuy nhiên, đến thời điểm giữa tháng 10, lưu lượng nước trên sông Pô Kô cũng đang có xu hướng sụt giảm khá nhanh, và với những dự báo mưa cùng xu thế nước rút hiện tại thì đến đầu tháng 11, lưu lượng nước trên sông Pô Kô sẽ xuống thấp hơn mức trung bình nhiều năm cùng kỳ. Đối với lưu vực các sông Đắk Tờ Kan, Đắk Pxi và Đắk Bla, do lượng mưa đạt khá thấp nên đến nay chưa có lũ lớn. Lưu lượng nước hiện tại ở mức thấp hơn Trung bình nhiều năm cùng kỳ từ 15 – 25%. Dự báo trên sông Đắk Bla còn xảy ra 01 đợt mưa lũ nữa nhưng cũng không khó bù được lượng nước thiếu hụt. Sông Đắk Bla có khả năng thiếu hụt từ 15 – 25% trong tháng 10 và từ 20 – 35% trong tháng 11 và tháng 12.
 
Như vậy, lượng mưa cả năm 2014 ở hầu khắp các khu vực trong tỉnh đạt thấp hơn trung bình nhiều năm và khả năng chỉ đạt tương đương năm 2012. Đây là những khó khăn được báo trước đối với sản xuất và sinh hoạt của nhân dân trong tỉnh trong mùa khô 2014 – 2015 xắp tới. Khô hạn, thiếu nước sẽ xuất hiện sớm , kéo dài và mức độ có thể sẽ rất nghiêm trọng.
 
Với khả năng xuất hiện của hiện tượng El Nino trong các tháng đầu năm 2015 và những dự báo về xu thế diễn biến mưa, nguồn nước trong các tháng cuối năm 2014, đầu năm 2015 các địa phương trong Tỉnh cần khẩn trương có các kế hoạch cụ thể trong việc thực hiện công tác phòng ngừa và ứng phó với những diễn biến bất lợt của thời tiết.
 
Đối với công tác phòng chống bão, lũ: Trong thời gian nửa cuối tháng 10 và đầu tháng 11 dự báo còn có 1 – 2 cơn bão ảnh hưởng đến thời tiết nước ta, với vùng có nguy cơ ảnh hưởng nhiều nhất là khu vực Miền Trung. Kon Tum rất có thể sẽ là khu vực ảnh hưởng mưa lớn sau bão, gây lũ trên các sông, suối. Như dự báo ở trên, nguy cơ xuất hiện lũ trung bình, lũ lớn là vẫn còn nhưng xác xuất không lớn và khả năng chỉ xảy ra ở diện cục bộ. Tuy nhiên, có mức độ nguy hiểm rất cao, có thể gây thiệt hại nghiêm trọng nếu không chủ đồng phòng ngừa, ứng phó. Vùng có khả năng xảy ra chủ yếu là lưu vực sông Đắk Bla, (thuộc các huyện Kon Plông, Kon Rẫy, TP Kon Tum) và khu vực các huyện Tu Mơ Rông, Đắk Glei.  
 
Đối với công tác lập lập kế hoạch và chỉ đạo sản xuất, cần theo dõi sát các dự báo thời tiết 10 ngày, tháng, dự báo thời tiết thời kỳ cuối mùa mưa, đầu mùa khô để chủ động thực hiện các biện pháp giảm thiểu thiết hại do mưa, bão, lũ muộn gây ra đồng thời xây dựng kế hoạch sản xuất cho vụ Đông Xuân phù hợp với điều kiện thời tiết và nguồn nước, góp phần hạn chế ảnh hưởng của khô hạn thiếu nước trong thời gian từ tháng 12/2014 đến tháng 3 năm 2015.
 
Đối với chủ các công trình hồ chứa, khoảng thời gian cuối tháng 10, đầu tháng 11 là thời kỳ khó khăn đối với các quyết định điều tiết. Một mặt cần tiếp tục thực hiện phương án an toàn cho công trình và an toàn cho vùng ảnh hưởng của công trình (thượng lưu hồ, vùng lòng hồ và hạ du đập) khi có mưa lũ, mặt khác lại rất cần có đầy đủ thông tin dự báo về diễn biến nguồn nước để thực hiện tích đủ nước theo thiết kế phục vụ cho sản xuất trong mùa khô.
 
Đối với công tác phòng chống cháy rừng, El Nino sẽ làm cho nhiệt độ tăng cao, lượng mưa thiếu hụt và độ ẩm trong không khí thấp nên nguy cơ cháy rừng sẽ cao hơn. Cháy rừng không chỉ gây thiệt hại về vật chất và mối trường mà còn gây thiệt hại cả về con người. Theo tính toán của các nhà khoa học khi hiện tượng El Nino xảy ra ở khu vực Đông Nam Á mỗi năm có thêm 15 ngàn người thiệt mạng vì các vụ cháy rừng. Lý do bởi tình trạng ô nhiễm hạt bụi cao hơn và mức độ ozone trong khu vực cũng cao lên. Hạt bụi là những hạt có đường kính nhỏ hơn 2,5 micro mét. Chúng đi qua mũi hay họng và đọng lại trong phổi con người. Do vậy công tác phòng chống cháy rừng trong mùa khô 2014 - 2015 phải được triển khai sớm và cần có các kịch bản ứng phó hiệu quả khi thời tiết khô nóng kéo dài.
 
Nguyễn Văn Huy
Trung tâm KTTV tỉnh Kon Tum