Trong sự nghiệp cách mạng do Đảng cộng sản Việt Nam lãnh đạo, Chủ Tịch Hồ Chí Minh rất quan tâm đến vấn đề bầu cơ quan quyền lực của Nhà nước, do nhân dân trực tiếp bầu ra, nhân danh nhân dân để thể hiện và thực thi quyền lực, phải chịu trách nhiệm và báo cáo trước cử tri về mọi hoạt động của mình, Người viết: Bầu cử là việc lựa chọn ra các đại biểu ưu tú theo những nguyên tắc nhất định và theo một trình tự nhất định. Vì vậy, bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân (QH&HĐND) các cấp nhiệm kỳ 2011-2016 là việc lựa chọn ra các đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân theo những nguyên tắc nhất định và theo một trình tự nhất định.

 

Quy định của pháp luật về bầu cử thì bầu cử được thực hiện theo nguyên tắc phổ thông, bình đẳng, trực tiếp và bỏ phiếu kín. Nguyên tắc phổ thông là việc cần có sự tham gia rộng rãi của tuyệt đại đa số công dân. Hầu hết công dân có quyền bầu cử, chỉ trừ một số đối tượng bị cấm. Theo quy định hiện hành: Mọi công dân không phân biệt dân tộc, nam nữ, thành phần xã hội, tín ngưỡng, tôn giáo, trình độ văn hóa nghề nghiệp, có thời hạn cư trú, đủ 18 tuổi trở lên đều có quyền bầu cử. Để đạt được sự tham gia rộng rãi của công dân, pháp luật quy định: Mọi công dân thường trú hoặc tạm trú đều được ghi tên vào danh sách cử tri, trừ một số trường hợp bị hạn chế như: Người bị tước quyền bầu cử theo bản án, quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật; người đang chấp hành hình phạt tù, người đang bị tạm giam và người mất năng lực hành vi dân sự. Danh sách cử tri được niêm yết công khai để các trường hợp không có tên có thể thực hiện thủ tục ghi bổ sung. Ngày bầu cử đại biểu Quốc hôi và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2011-2016 là ngày chủ nhật 22-5-2011, thời gian bỏ phiếu được thống nhất từ 7 giờ sáng đến 7 giờ tối, trừ những trường hợp đặc biệt khác. Có những hòm phiếu phụ mang đến cho những người không thể đến nơi hòm phiếu chính để bầu cử. Những người có khó khăn về viết, hay việc bỏ phiếu bầu sẽ được giúp đỡ để thực hiện được việc bầu cử. Phải có quá nửa số cử tri ghi tên trong danh sách của đơn vị bầu cử đi bỏ phiếu thì cuộc bầu cử mới có giá trị. Mọi hành vi cản trở việc bầu cử của công dân đều bị xử lý theo pháp luật.

 

Bình đẳng là việc để mọi công dân đều có cơ hội ngang nhau tham gia bầu cử, nghiêm cấm mọi sự phân biệt dưới bất cứ hình thức nào. Ngoài ra, pháp luật hiện hành còn quy định: mỗi cử tri chỉ được ghi tên vào danh sách cử tri ở một nơi; mỗi cử tri chỉ có một phiếu bầu cho mỗi cấp; mỗi phiếu bầu có giá trị ngang nhau.

 

Trực tiếp là việc công dân trực tiếp thể hiện ý chí của mình qua lá phiếu, công dân trực tiếp bầu ra đại biểu của mình chứ không qua một cấp đại diện cử tri   nào. Pháp luật hiện hành còn quy định: Cử tri phải tự đi bâu, không nhờ người khác bầu hộ hoặc bầu thay hoặc bầu bằng cách gửi thư; Cử tri tự phải viết phiếu và bỏ vào hòm phiếu. Nếu không thể viết được thì được nhờ người khác viết hộ nhưng phải tự mình bỏ vào hòm phiếu. Nếu không thể bỏ được vào hòm thì có thể nhờ người khác bỏ phiếu vào hòm. Cử tri ốm đau, già yếu không thể đến được phòng bỏ phiếu thì tổ bầu cử phải mạng hòm phiếu phụ đến tận nơi.

 

Bỏ phiếu kín là việc cử tri bầu ai, không bầu ai được bảo đảm bí mật. Khi cử tri viết phiếu không ai được đến gần, kể cả cán bộ, nhân viên các tổ chức phụ trách bầu cử; không ai được biết và can thiệp vào việc viết phiếu của cử tri, việc viết phiếu bầu cử trong buồng kín. Đây là nguyên tắc tiến bộ nhất áp dụng trong việc bầu cử đại biểu các cơ quan quyền lực nhà nước từ trước đến nay của Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam.

 

Pháp luật bầu cử và thực hiện nguyên tắc bầu cử được thực hiện chặt chẽ, thống nhất và xuyên suốt trong toàn bộ quá trình tiến hành bầu cử, bảo đảm cho cuộc bầu cử khách quan, dân chủ thể hiện đúng nguyện vọng của cử tri khi lựa chọn người đại biểu của mình. Đồng thời, nguyên tắc bầu cử yêu cầu rõ quyền và trách nhiệm của cử tri trong bầu cử và trách nhiệm của Nhà nước phải bảo đảm các quy định về bầu cử, để cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND có ý nghĩa thiết thực, thật sự là ngày hội của các tầng lớp nhân dân.