Tổ, nhóm thu hái cà phê thuê tại thị trấn Đăk Hà

Hiện nay huyện Đăk Hà có trên 15.000 ha cà phê, trong đó có 10.120ha của 15.059 hộ dân cho thu hoạch, tập trung chủ yếu ở thị trấn Đăk Hà (1.840ha), xã Đăk Mar (gần 1.640ha), xã Đăk Ngọc (gần 1.240ha)... Ngoài diện tích cà phê của người dân, trên địa bàn huyện còn có 1.374 ha cà phê đã cho thu hoạch của 4 công ty: Công ty TNHH MTV Cà phê 704, 734, 731 và Công ty Cà phê Đăk Uy được giao khoán cho 921 công nhân.

Theo khảo sát của chính quyền địa phương, nếu tiến hành thu hoạch cà phê theo cách “truyền thống” là chỉ trong 01 tháng như những năm trước đây thì Đăk Hà thiếu khoảng trên 5.000 lao động thu hái cà phê. Để giải quyết tình trạng khan hiếm nhân công thu hái cà phê cứ “đến hẹn lại lên” mỗi khi vào mùa thu hoạch, cách làm đầu tiên trong niên vụ 2021-2022 này của huyện Đăk Hà đó là, thay vì thu hoạch “cuốn chiếu” như trước, bà con sẽ hái “tỉa” hay còn gọi là rải vụ, tức thời gian thu hoạch sẽ kéo dài hơn so với trước đây khoảng 1 tháng, trong đó thu sớm hơn 15 ngày và kết thúc muộn hơn 15 ngày. Thời gian thu hoạch thực tế khoảng 55 ngày. Chính vụ thu bắt đầu từ ngày 15/11.

Là địa phương có diện tích cà phê lớn nhất của huyện, thị trấn Đăk Hà đứng trước nỗi lo thiếu nhân công thu hái cà phê. Bà Đỗ Thị Minh Hoan - Phó Chủ tịch UBND thị trấn cho hay: Nếu như thu hoạch cà phê theo cách truyền thống thì để thu hái hết 1.840ha cà phê, địa phương thiếu đến 1.900 lao động. Tuy nhiên, với cách thu mới của năm nay thì chỉ thiếu 250 lao động. Và, với việc thành lập được 29 tổ, nhóm đổi công và dịch vụ với 255 thành viên thì đảm bảo đủ nhân công.

Ông Nguyễn Ngọc Trang - Phó Chủ tịch UBND huyện Đăk Hà cho biết: Trong điều kiện hiện nay, do dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, khả năng lao động nơi khác đến địa phương không có nên huyện đã có kế hoạch kéo dài thời gian thu hái cà phê so với các năm trước, chín đến đâu hái đến đó, đảm bảo tỷ lệ quả chín từ 95% trở lên. Với cách làm mới này, vừa đảm bảo nguồn nhân lực thu hái, vừa giảm áp lực về sân phơi, quản lý dân cư, đảm bảo tỷ lệ quả chín, cây cà phê nhanh phục hồi, phát triển tốt hơn cho niên vụ sau và đảm bảo giãn cách trong phòng, chống Covid-19.

Theo cách làm mới này, ngay từ đầu tháng 11, bà con trên địa bàn huyện đã bắt đầu hái “tỉa” đối với những cây chín trước trong vườn cà phê của mình.

Anh Nguyễn Văn Anh – chủ 3ha cà phê tại tổ dân phố 6, thị trấn Đăk Hà cho biết: Gia đình tôi làm cà phê từ năm 1994 nên có những “mối” thuê nhân công. Tuy nhiên, năm nay do dịch Covid-19 nên lao động ở mấy tỉnh miền Trung tôi hay thuê không lên được, nên tôi đã tính đến những khó khăn về tìm lao động thu hái cà phê. Rất mừng là năm nay, huyện cho chủ trương được thu hái sớm hơn, hái chọn đối với diện tích đã chín nên gia đình chủ động được nguồn lao động.

Để thu hái xong 1ha cà phê, cần 65 công lao động. Tùy vào từng thời điểm, giá nhân công bình quân khoảng 200.000 đồng/ngày. Như vậy, chi phí thuê hái 1ha cà phê khoảng 13 triệu đồng. Hiện nay, hầu hết chủ vườn khoán ngày công theo sản phẩm, với giá thuê hái 1 tạ cà phê dao động từ 80.000 đồng đến hơn 100.000 đồng. 1 lao động có thể hái được từ 2 tạ đến 4 tạ hạt cà phê/ngày. Theo một số chủ vườn, giá thuê hái cà phê năm nay cao hơn so với năm ngoái khoảng 150.000 đồng/tấn.

Cà phê sau khi thu hoạch được đóng bao, khuân vác lên xe chở về phơi khô

Cách làm thứ hai để giải quyết “bài toán” thiếu nhân lực thu hái cà phê mà huyện Đăk Hà triển khai là chỉ đạo Phòng LĐ,TB&XH huyện thống kê số lượng lao động nhàn rỗi tại địa phương có nhu cầu lao động thu hái cà phê thuê, từ đó cân đối, điều chuyển lao động giữa các xã, thị trấn trong điều kiện không có lao động từ nơi khác đến do dịch Covid-19, tạo việc làm cho lao động tại chỗ.

Anh Nguyễn Quang (55 tuổi) ở thôn 3, xã Đăk La, huyện Đăk Hà chia sẻ: Nhóm gồm 6 thành viên là bà con trong gia đình và hàng xóm, cứ đến vụ thu hái cà phê là chủ vườn lại gọi do là “mối quen”. Tôi đi hái cà phê thuê gần 20 năm nay, chỉ hái tại huyện Đăk Hà, chủ yếu là ở thị trấn và xã Đăk Mar vì ở đây diện tích cà phê lớn, cần nhiều lao động.

Ông Nguyễn Hoài Vũ - Trưởng phòng LĐ,TB&XH huyện Đăk Hà cho biết: Hàng năm, trước khoảng 1 tháng so với thời điểm thu hoạch, các chủ vườn cà phê đã liên hệ với lao động từ một số tỉnh lân cận, chủ yếu là tỉnh Quảng Ngãi hoặc từ các huyện, thành phố của tỉnh để thuê hái cà phê. Tuy nhiên, năm nay do dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, UBND huyện đã có chủ trương thành lập các tổ, nhóm thu hái cà phê tại các xã, thị trấn.

Theo đó, Phòng LĐ-TB&XH huyện đã làm việc với các xã, thị trấn; các xã, thị trấn phối hợp với thôn làng, tổ dân phố thống kê số lượng lao động nhàn rỗi, có sức khỏe phù hợp với công việc thu hái cà phê, ưu tiên lao động là người DTTS, làm ăn ngoài tỉnh do dịch Covid-19 trở về địa phương hoặc đã được đào tạo thu hái cà phê. Các xã, thị trấn đã giaocác hội, đoàn thể xuống từng hộ tuyên truyền, vận động tham gia các tổ, nhóm thu hái cà phê.

Qua rà soát, toàn huyện có trên 22.360 lao động có thể tham gia thu hái cà phê, trong khi tổng nhu cầu chỉ trên 13.580 lao động. Như vậy, số lượng lao động tại chỗ đảm bảo thu hái toàn bộ diện tích cà phê niên vụ 2021 – 2022. Đồng thời, căn cứ vào nhu cầu thực tế của địa phương, thời gian qua, Phòng LĐ,TB&XH huyện đã mở nhiều lớp đào tạo nghề cho lao động nông thôn; trong đó, chú trọng đào tạo kỹ thuật trồng, chăm sóc và thu hái cà phê, vì vậy, chất lượng nguồn nhân lực có thể đáp ứng nhu cầu.  

Dương Nương