Về tình hình tội phạm

Tội phạm về trật tự xã hội: Quý I/2024, xảy ra 13.640 vụ phạm tội về trật tự xã hội, tăng 5,5% so với cùng kỳ năm 2023, giảm 15,85% so với quý IV/2023. So với Quý I/2023 nhiều loại tội phạm tăng; một số loại tội phạm nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng giảm. So với Quý IV/2023, hầu hết các loại tội phạm giảm mạnh, song nhóm tội phạm chống người thi hành công vụ và tội phạm liên quan tệ nạn xã hội tăng cao. Nổi lên là: Tội phạm giết người thân do mâu thuẫn gia đình, tình cảm; giết người do mâu thuẫn lợi ích, mâu thuẫn nợ, mâu thuẫn bột phát trong sinh hoạt, tham gia giao thông; xảy ra một số vụ giết người, phân xác, dùng xăng đốt để giết người; người tâm thần gây án đặc biệt nghiêm trọng. Tội phạm giết người, cướp tài sản hành vi gây án manh động, liều lĩnh. Tình trạng các nhóm thanh, thiếu niên sử dụng vũ khí nóng giải quyết mâu thuẫn, gây rối trật tự công cộng vẫn diễn biến phức tạp, nhiều vụ gây hậu quả chết người; người dưới 18 tuổi gây án nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng diễn biến phức tạp12. Tái diễn tình trạng các đối tượng không quen biết nhau từ trước, do nợ nần không có khả năng trả nợ nên tham gia các hội, nhóm trên mạng xã hội để bàn bạc, thống nhất kế hoạch đi cướp tài sản tại ngân hàng, tiệm vàng bạc (tại Vĩnh Phúc, Bình Dương). Tội phạm, vi phạm pháp luật liên quan “tín dụng đen” hoạt động kín đáo, thủ đoạn tinh vi hơn; phát hiện nhiều vụ án đặc biệt nghiêm trọng do người nước ngoài chủ mưu, cầm đầu, điều hành hoạt động phạm tội quy mô đặc biệt lớn. Tội phạm chống người thi hành công vụ hành vi manh động, liều lĩnh, chủ yếu chống lại lực lượng làm nhiệm vụ tuần tra, kiểm soát trật tự an toàn giao thông và lực lượng Công an cơ sở.

Tội phạm về trật tự quản lý kinh tế, tham nhũng và chức vụ nổi lên là: Tội phạm liên quan đến quy hoạch, xây dựng, năng lượng với phương thức, thủ đoạn phổ biến: Lợi dụng, lạm dụng chức vụ, quyền hạn trong việc triển khai thực hiện các dự án đầu tư của nhà nước để trục lợi, nhận hối lộ để tạo điều kiện cho doanh nghiệp trong hoạt động đầu tư, xây dựng... Tội phạm, vi phạm pháp luật về kinh tế chủ yếu tập trung trong lĩnh vực đấu thầu, tài chính, ngân hàng, quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước, thuế. Hoạt động buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa, tiền tệ qua biên giới, gian lận thương mại, vận chuyển, sản xuất hàng cấm, hàng giả gia tăng phức tạp với các mặt hàng chủ yếu là hàng hóa tiêu dùng, thực phẩm chức năng, đồ gia dụng. Phát hiện một số phương thức phạm tội mới như: đối tượng sử dụng giấy tờ giả để đăng kí “chữ kí số” “thay đổi thông tin sử dụng hóa đơn điện tử” và “chiếm quyền phát hành hóa đơn GTGT điện tử” của một số doanh nghiệp để phát hành và bán hóa đơn GTGT, thu lợi trái phép; lợi dụng ngân hàng thương mại để thực hiện hành vi vận chuyển trái phép tiền tệ qua biên giới bằng phương thức cho, tặng sổ tiết kiệm.

Tội phạm sử dụng công nghệ cao nổi lên là: Các hành vi sử dụng không gian mạng để tổ chức đánh bạc và đánh bạc, lừa đảo chiếm đoạt tài sản...; Tội phạm lợi dụng không gian mạng hoạt động mua bán vũ khí, vật liệu nổ, pháo nổ, tiền giả, giấy tờ giả gia tăng trong giai đoạn giáp Tết Nguyên đán Giáp Thìn; Hoạt động thu thập, mua bán trái phép thôn tin, dữ liệu cá nhân diễn ra công khai trên một số diễn đàn, hội nhóm không gian mạng.

Tội phạm về ma túy: Tội phạm mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy diễn ra phức tạp trên tuyến, địa bàn trọng điểm, trong đó nhiều đường dây mua bán trái phép các loại ma túy nước vui, hướng đến nhóm đối tượng là giới trẻ, học sinh, sinh viên; phát hiện nhiều đường dây mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy từ nước ngoài về Việt Nam tiêu thụ. Tình trạng tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy, nhất là tại các cơ sở kinh doanh có điều kiện về an ninh, trật tự và dịch vụ nhạy cảm diễn biến phức tạp. Phát hiện một số vụ ma túy trôi dạt ven biển các tỉnh miền Nam Trung Bộ (Quảng Ngãi, Bình Thuận, Bà Rịa - Vũng Tàu).

Tội phạm và vi phạm pháp luật về môi trường: Tiếp tục phát hiện các vụ việc vi phạm trong xả thải vượt quy chuẩn, đổ, chôn lấp chất thải trái phép ra môi trường; khai thác khoáng sản trái phép; vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm; sản xuất, kinh doanh phân bón không đảm bảo chất lượng; buôn bán, kinh doanh, vận chuyển thực phẩm giả, không có giấy tờ chứng minh nguồn gốc, xuất xứ gia tăng trong dịp Tết Nguyên đán. Xảy ra vụ gần 400 người bị ngộ độc thực phẩm, trong đó 252 người nhập viện tại Khánh Hòa.

Tội phạm mua bán người: Các đối tượng lợi dụng sự phát triển của công nghệ thông tin và sử dụng tài khoản “ảo”, SIM điện thoại không chính chủ để kết bạn, làm quen, hứa hẹn “việc nhẹ lương cao”, dụ dỗ nạn nhân sang các địa bàn Campuchia, Myanmar, Dubai...; sau đó sử dụng ứng dụng mạng xã hội hướng dẫn nạn nhân tự di chuyển đến điểm đón, cử người đưa đón và đưa nạn nhân qua các địa bàn trung chuyển, đường mòn, lối mở giáp biên giới các nước, sau đó đưa nạn nhân ra nước ngoài ép hoạt động mại dâm, làm vợ bất hợp pháp. Xuất hiện tình trạng các đối tượng tạo trang Facebook, Zalo nhằm đăng tải thông tin tuyển nhân viên phục vụ trong các quán karaoke, massage, cà phê..., sau đó, lừa bán nạn nhân là những thiếu nữ nhận thức pháp luật còn hạn chế, có tâm lý ăn chơi, đua đòi vào các cơ sở kinh doanh, được chủ cơ sở cho ký kết hợp đồng lao động nhằm che giấu hành vi phạm tội và trốn tránh kiểm tra của lực lượng chức năng hoặc thỏa thuận viết giấy nợ, quay video nhận nợ và số tiền này được trừ vào lương hằng tháng (Hải Phòng).

Kết quả đấu tranh chống tội phạm

Công an các đơn vị, địa phương đã điều tra, khám phá 10.925 vụ phạm tội về trật tự xã hội, đạt tỷ lệ 80,1%; bắt, xử lý 24.087 đối tượng; triệt phá 44 băng, nhóm tội phạm; bắt, vận động đầu thú, thanh loại 1.152 đối tượng truy nã; bắt, xử lý 2.191 vụ, 10.113 đối tượng cờ bạc; đấu tranh làm rõ 480 vụ/722 đối tượng cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự.

Phát hiện 231 vụ, 491 đối tượng phạm tội về tham nhũng và chức vụ (tăng 4,05% số vụ, giảm 29,96% số đối tượng so với cùng kì năm 2023; tăng 10% số vụ, 26,55% số đối tượng so với Quý IV/2023); phát hiện 2.236 vụ, 3.358 cá nhân, 05 tổ chức phạm tội về trật tự quản lý kinh tế (tăng 674 vụ, 1.368 cá nhân, giảm 18 tổ chức so với cùng kì năm 2023; tăng 1.132 vụ, 1.575 cá nhân, 01 tổ chức so với Quý IV/2023); điều tra xử lý 88 vụ buôn lậu, 1.202 vụ sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, buôn bán hàng cấm, 56 vụ sản xuất, buôn bán hàng giả, 33 vụ trốn thuế. Phát hiện, xử lý 184 vụ, 235 cá nhân, 01 tổ chức phạm tội về môi trường (tăng 53 vụ, 54 cá nhân, giảm 05 tổ chức so với cùng Quý I/2023; tăng 01 vụ, 05 cá nhân, giảm 01 tổ chức so với Quý IV/2023).

Phát hiện 9.408 vụ, 14.847 đối tượng phạm tội về ma túy, thu giữ hơn 112kg heroin, 650,22kg và 741.885 viên ma túy tổng hợp, hơn 765kg cần sa (tăng 29,55% số vụ; 36,42% số đối tượng, thu giữ ít hơn 19,15 kg heroin; 458,55kg ma túy tổng hợp, nhiều hơn 337.010 viên ma túy tổng hợp; 644,51kg cần sa, so với Quý I/2023 tăng 85,89% số vụ, 79,03% số đối tượng; thu giữ nhiều hơn 33,35kg heroin; 648,97kg cần sa; giảm 1.032,76kg, 10.945 viên ma túy tổng hợp so với Quý IV/2023).

Kết quả đấu tranh, trấn áp tội phạm trong thực hiện cao điểm Tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024: Điều tra khám phá 9.032 vụ tội phạm xâm phạm trật tự xã hội, bắt xử lý 19.686 đối tượng, đạt 84,14% (cao hơn 11,35% so với liền kể trước cao điểm, cao hơn 2,89% so với Tết 2023; Phát hiện 1.944 vụ phạm tội về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu, gian lận thương mại, hàng cấm, hàng giả (nhiều hơn 127,37% so với liền kề, nhiều hơn 44,55% so với Tết 2023); trong đó 212 vụ phạm tội về tham nhũng và chức vụ (nhiều hơn 37,66% so với liền kề, nhiều hơn 21,7% so với Tết 2023); Phát hiện, xử lý 340 vụ phạm tội phạm sử dụng công nghệ cao (ít hơn 15% so với liền kề; ít hơn 17,06% so với Tết 2023); Phát hiện 137 vụ phạm tội về môi trường, tài nguyên, an toàn thực phẩm (nhiều hơn 48,91% so với liền kề; nhiều hơn 32,85% so với Tết 2023); Phát hiện, bắt giữ 8.736 vụ, 13.901 đối tượng phạm tội về ma túy, thu giữ 112,63kg heroin, 517,83kg và 741.885 viên ma túy tổng hợp, 765,7kg cần sa (so với liền kề, nhiều hơn 154,62% số vụ, 129,69% số đối tượng, 215,78%kg heroin). Truy bắt, vận động đầu thú 1.033 đối tượng truy nã (nhiều hơn 40,67% so với liền kề; ít hơn 1,99% so với Tết 2023), trong đó có 414 đối tượng nguy hiểm, đặc biệt nguy hiểm (nhiều hơn 52,21% so với liền kề).

Các đơn vị chức năng của Bộ Quốc phòng bắt, xử lý 2.019 vụ/3.753 đối tượng (tăng 454 vụ/56 đối tượng so với cùng kỳ 2023); trong đó, tội phạm ma túy: đã phát hiện bắt giữ 401 vụ/542 đối tượng (tăng 162 vụ/209 đối tượng, thu giữ 457,319 kg ma túy các loại (tăng 263,145 kg so với cùng kỳ 2023); tội phạm mua bán người: Phát hiện, xử lý 14 vụ/10 đối tượng/43 nạn nhân, nghi nạn nhân (giảm 01 vụ/01 đối tượng/tăng 11 nạn nhân/nghi nạn nhân); tội phạm buôn lậu, gian lận thương mại bắt 289 vụ/402 đối tượng (giảm 06 vụ, tăng 70 đối tượng); tội phạm, vi phạm mua bán, tàng trữ, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ trái phép 11 vụ/14 đối tượng (tăng 07 vụ/10 đối tượng). Tội phạm, vi phạm pháp luật khác: Bắt 942 vụ/1.611 đối tượng (tăng 290 vụ/166 đối tượng).

Viện Kiểm sát nhân dân các cấp đã thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra 59.850 vụ/94.678 bị can; Cơ quan điều tra đã kết thúc điều tra, xử lý 23.877 vụ/40.842 bị can, đạt tỷ lệ 39,9% số vụ; kiểm sát hoạt động tư pháp trong giai đoạn truy tố 18.999 vụ/39.163 bị can,; đã giải quyết, xử lý 15.183 vụ/29.800 bị can, đạt tỷ lệ 79,9% số vụ.

Tòa án nhân dân các cấp đã giải quyết theo thủ tục sơ thẩm 28.812 vụ/60.641 bị cáo (tăng 2.341 vụ,6.604 bị cáo so với cùng kỳ 2023); đã giải quyết, xét xử 18.079 vụ/35.326 bị cáo (tăng 886 vụ và 3.124 bị cáo so với cùng kỳ năm 2023); tuyên phạt tù chung thân và tử hình đối với 276 bị cáo; tù có thời hạn đối với 28.451 bị cáo, trong đó trên 15 năm đến 20 năm đối với 607 bị cáo, trên 7 năm đến 15 năm đối với 2.998 bị cáo, trên 3 năm đến 7 năm đối với 4.664 bị cáo, từ 3 năm trở xuống đối với 20,182 bị cáo, còn lại là các hình phạt khác. 

                                                                                       Trịnh Minh