Tháng 7 thuộc thời kỳ giữa mùa mưa, địa phận tỉnh Kon Tum nằm trong phạm vi ảnh hưởng của áp thấp lục địa châu Á. Bản đồ phân bố khí áp trung bình mặt biển tháng 7 cho thấy Kon Tum nằm ở phía Nam của trước ngang rãnh áp thấp chạy theo hướng Tây Bắc - Đông Nam, từ IRan qua Trung bộ Việt Nam đến vùng biển Tây Nam Thái Bình Dương. Do đó, hướng gió thịnh hành ở tầng thấp của tầng đối lưu (dưới mực 500mb) là Tây - Tây Nam, tần xuất gió Tây ở mặt đất đều lớn hơn 50%, có nơi trên 60%. Đó là gió mùa Tây Nam - không khí Xích Đạo từ các vùng áp cao Bắc Ấn Độ Dương và Châu Úc đến, thành thử không khí xích đạo là không khí thịnh hành nhất, Có hàm lượng ẩm trung bình tháng 7 ở vùng này là 54,7 kg/m³. Đây là khối không khí có hàm lượng ẩm cao nhất trong các khối không khí thịnh hành trong mùa hạ ở Đông Nam Á và có hàm lượng hơi nước gây mưa trung bình tháng 7 cao nhất toàn cầu. Vì thế, tháng 7, ở Kon Tum bước sang thời kỳ có lượng mưa, ẩm cao nhất trong năm. Phần lớn các khu vực trong tỉnh có tổng lượng mưa trong tháng 7 chiếm từ 8 - 12% tổng lượng mưa năm, tương đương mức 15 - 20% tổng lượng mưa của mùa mưa và số ngày có mưa thường đạt từ 20 - 25 ngày/tháng, chỉ thấp hơn về lượng mưa và số ngày có mưa của tháng 8. Ngược lại với mưa ẩm, do phần lớn thời gian trong tháng bầu trời âm u, nhiều mây nên lượng ánh sáng Mặt trời đến mặt đất khá hạn chế và gần ở mức thấp nhất trong năm. Trong đó đáng chú ý là còn có hiện tượng mưa dầm dài ngày kéo dài từ 5 - 7 ngày liên tục, thường xuất hiện từ khoảng giữa hoặc cuối tháng 7.

Ảnh minh họa

Nhìn chung điều kiện thời tiết thủy văn tháng 7 được xem là thời kỳ có nguy cơ xuất hiện tai biến cao trong năm, nhất là đối với các vùng nằm trong lưu vực sông Pô Kô. Các yếu tố mưa ẩm, nhiệt độ, ánh sáng thường ở dạng không thuận lợi đối với đời sống sản xuất của nhân dân. Trước hết là điều kiện thời tiết mát, ẩm, mưa nắng đan xen luôn là môi trường lý tưởng cho cho các loại côn trùng có hại sinh sôi phát triển đẩy cao nguy cơ xuất hiện các loại dịch bệnh trên cây trồng, vật nuôi và có khi là cả con người. Tiếp đến là khả năng xuất hiện mưa lũ lớn. Từ cuối tháng 7, khi  lượng ẩm trong đất đang tiến dần tới cơ chế bão hòa, kết cấu đất ở nhiều nơi bị xung yếu do chịu tác động của nước mưa trong nhiều ngày liên tiếp, nền mực nước sông suối ở mức cao nên khi xuất hiện hình thế thời tiết thích hợp như gió mùa Tây Nam hoạt động mạnh bột phát hoặc kết hợp với các nhiễu động mạnh như bão, áp thấp nhiệt đới hoạt động ở khu vực giữa Biển Đông đến sát vùng bờ biển Trung bộ sẽ sinh ra những đợt mưa dài ngày liên tiếp với lượng lớn gây lũ lụt, ngập úng thậm chí có thể xảy ra lũ quét và sạt lở đất ở một số nơi. Ngoài ra,cũng cần chú ý đến hiện tượng mưa dầm. Mưa dầm tuy không gây ra những thiệt hại bằng lũ lụt hay dịch bệnh nhưng cũng thường gây ra không ít những khó khăn cho đời sống sinh hoạt, sức khỏe và sản xuất. Tính trung bình trong tháng 7 có khá nhiều năm có trên 20 ngày có mưa, năm mưa nhiều có thể có từ 23 - 26 ngày thậm chí có năm, có nơi hầu như ngày nào trong tháng cũng có mưa. Dạng mưa dầm này làm cho bầu trời luôn âm u, ít có ánh nắng, đôi lúc có sương mù làm cản trở tầm nhìn trong giao thông, có khi là nguyên nhân chính gây ra những tai nạn giao thông thương tâm. Độ ẩm cao gây ra rất nhiều khó khăn bất tiện cho đời sống sinh hoạt và sức khỏe; làm cho mọi vật dụng, đồ dùng, chăn màn quần áo đều có thể bị ẩm mốc khiến sinh hoạt, nghỉ ngơi không được thoải mái; hạn chế quá trình bài tiết mồ hôi, do đó gây khó khăn cho việc điều hòa nhiệt độ cơ thể nên người cảm thấy khó chịu, bứt rứt, lao động chóng mệt mỏi, hiệu suất kém. Trong sản xuất, mưa dầm liên miên làm cho quá trình quang hợp của cây trồng không được đầy đủ do thiếu ánh nắng Mặt Trời, cây phát triển kém, dễ bị sâu bệnh. Đó là một trong những nguyên nhân gây nên các bệnh phổ biến của cây như héo táp đầu lá, đạo ôn, tiêm lửa; các loại sâu như sâu keo, sâu đục thân, đục trái, rầy nâu ,vv. Đối với chăn nuôi, thời tiết ẩm ưới mà chuồng trại lại ít được thông gió thì các khí Amôniắc (NH3), Cácbôníc (CO2) sẽ tích tụ nhiều trong chuồng trại, gia súc, gia cầm thường bị mỏi mệt, kém ăn, chậm lớn, có khi bị bệnh.

KS. Nguyễn Văn Huy