Tại buổi tiếp xúc, đã có trên 20 lượt ý kiến của các hộ nhận khoán (HNK) cao su của Nông trường cao su Thanh Trung (thuộc Công ty TNHH MTV Cao su Kon Tum). Nội dung kiến nghị được HNK tập trung vào hai vấn đề là: xác định nguồn gốc đất và cách thức nhận khoán (phương án chia tỷ lệ % giữa Nông trường và HNK).

 

HNK kiến nghị: Từ năm 1990, các hộ dân là HNK cao su hiện nay di dời từ khu vực lòng hồ thuỷ điện Ya Ly rồi đến Plei Kroong khai hoang phá rừng làm nương rẫy trồng mỳ. Đến năm 1998, thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về chuyển đổi cơ cấu cây trồng từ đất nông nghiệp hàng năm sang trồng cây lâu năm, cụ thể là cây cao su. Nông trường cao su Thanh Trung cùng chính quyền địa phương tổ chức vận động bà con nhân dân góp đất trồng cao su, sau nhiều lần vận động, bà con đồng ý: Nhân dân có đất, Nông trường có vốn liên kết trồng cao su. Nông trường đã hỗ trợ công khai hoang cho bà con có đất từ 29.000 đồng đến 39.000 đồng/1.000m2; sau đó Nông trường (NT) triển khai san ủi lô thửa, phân lô và đưa ra phương án ăn chia 40/60 (HNK 40%, NT 60%), bà con đồng tình ký vào sổ nhận khoán.

 

Từ năm 2005-2010, các HNK đã thực hiện tốt tỷ lệ ăn chia nhưng sang năm 2011, giữa HNK và NT cao su không thống nhất về việc giao khoán sản lượng mủ của năm 2011 nên xảy ra đình công (năm 2011, do thiên tai dịch hại nên sản lượng mủ cao su ít, HNK khai thác không đủ lượng mủ để nộp khoán). Năm 2012 sổ khoán mới được lập và tổ chức ký kết thì HNK mới biết đất của mình đã được UBND tỉnh cấp cho Công ty TNHH MTV cao su Kon Tum với thời gian 50 năm (từ 2002- 2052) nên xảy ra tranh chấp đất đai không đi đến ký kết nhận khoán được.

 

HNK yêu cầu làm rõ: Năm 1998 vận động nhân dân góp đất chỉ hỗ trợ công khai hoang để trồng cao su, vì sao năm 2002 Công ty TNHH MTV cao su Kon Tum lại được UBND tỉnh cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên phần diện tích đất của nhân dân đóng góp vào; HNK cao su yêu cầu trong sổ nhận khoán mới năm 2012 Công ty TNHH MTV cao su Kon Tum phải đưa HNK cao su là hộ trồng cao su liên kết với Nông trường cao su Thanh Trung; Hết vòng đời khai thác mủ, khi thanh lý vườn cây cao su thì HNK phải được ăn chia %. Đề nghị Công ty TNHH MTV cao su Kon Tum phải đưa ra phương án khoán tạm thời cho mùa vụ 2013; Mức ăn chia theo tỷ lệ 50/50 (đến thời điểm này qua nhiều lần thay đổi, hiện mức ăn chia là 45,33% cho HNK/54,67% cho NT). Các lô cao su có trữ lượng mủ khác nhau thì nộp khoán khác nhau.

 

Ngoài ra, các HNK còn kiến nghị về sự việc xảy ra vào ngày 16/5/2013, Công ty TNHH MTV cao su Kon Tum, Nông trường cao su Thanh Trung đã đưa hơn 100 bảo vệ có trang bị hung khí vào lô cao su tháo gỡ kiềng, chén, máng của các HNK bỏ lên xe tô để mang về, tuy nhiên các HNK đã giữ lại cả xe và kiềng, chén, máng và cử người trông giữ từ đó đến nay.

 

Sau khi nghe kiến nghị của các HNK, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên- Môi trường Trương Đạt đã trả lời trực tiếp tại buổi tiếp xúc: Căn cứ Luật định, Quyết định, quy định của các cấp, ngành liên quan thì việc các HNK cao su của xã Kroong đòi đền bù giá trị đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là không đủ cơ sở để xem xét giải quyết. Bởi vì diện tích đất mà HNK khai hoang là đất của Nhà nước, khi góp đất với Công ty cao su Kon Tum để trồng cao su, HNK đã được Công ty Cao su Kon Tum trả tiền công khai hoang với giá hỗ trợ cao hơn 30% giá trị đất bồi thường lúc bấy giờ, nên từ khi HNK ký nhận tiền hỗ trợ tiền công khai hoang, có nghĩa là đã trả lại đất đó cho Nhà nước. Còn về việc vì sao HNK không được đền bù giá trị đất mà chỉ là hỗ trợ công khai hoang đất, là vì HNK không thực hiện đầy đủ việc kê khai nghĩa vụ đóng thuế theo quy định của Nhà nước trước khi trồng cao su.

 

Ông Lê Khả Liễm- Giám đốc Công ty TNHH MTV cao su Kon Tum trả lời: Công ty không thể đáp ứng yêu cầu của HNK là đưa HNK cao su là hộ trồng cao su liên kết vì đất cao su hiện nay không phải của HNK mà Công ty thuê của tỉnh Kon Tum, nên vì vậy khi hết vòng đời khai thác mủ, khi thanh lý vườn cây cao su thì HNK không được ăn chia %. Công ty không thể đưa ra phương án khoán tạm thời cho mùa vụ 2013 khi HNK chưa ký kết vào sổ khoán mới; Mức ăn chia theo tỷ lệ 50/50 là không thể thực hiện mà vẫn mức áp dụng như hiện nay.

 

Kết luận buổi đối thoại, đồng chí Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh đề nghị: Công ty TNHH MTV Cao su Kon Tum báo cáo Tập đoàn Cao su Việt Nam về việc nợ khoán năm 2011 của HNK do thiên tai địch hoạ gây nên để Tập đoàn có phương án giải quyết “có lý có tình” đối với HNK; việc HNK đề nghị UBND thành phố, UBND tỉnh cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho dân là không có cơ sở để xem xét (Sở Tài nguyên- Môi trường đã giải trình ở trên); UBND tỉnh giao Thanh tra tỉnh điều tra, làm rõ đề xuất với UBND tỉnh hướng giải quyết. Đề nghị Công ty cao su Kon Tum và các HNK trong khi chờ Thanh tra tỉnh làm rõ mọi việc, tiếp tục khai thác mủ theo tỷ lệ ăn chia đã được thoả thuận giữa hai bên để đảm bảo cuộc sống và ANTT; Đề nghị các cơ quan chức năng cùng với Công ty cao su và HNK giải quyết dứt điểm vụ việc giữ xe và các vật tư khai thác mủ của HNK ngay sau buổi đối thoại này…