Ngay từ những ngày đầu mới thành lập, lực lượng xây dựng của Ngành đã nhanh chóng phát triển, tích cực tham gia vào việc thực hiện thành công các nhiệm vụ của đất nước trong giai đoạn phát triển và cải tạo kinh tế (1958 - 1960), nhiệm vụ kế hoạch 05 năm lần thứ nhất (1961 - 1965) cũng như tham gia vào cuộc chiến đấu chống lại chiến tranh phá hoại bằng không quân của giặc Mỹ đối với miền Bắc, dốc sức chi viện cho miền Nam. Ngành Xây dựng đã trực tiếp thi công hàng trăm công trình lớn nhỏ… Hầu hết các công trình này đều hoàn thành đúng tiến độ, đưa vào sử dụng, góp phần phát triển kinh tế - xã hội.

Sau Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, đất nước hoàn toàn thống nhất, kết thúc thắng lợi trọn vẹn cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc, cùng với cả nước, ngành Xây dựng bước sang thời kỳ mới - thời kỳ khôi phục sau chiến tranh và xây dựng cơ sở vật chất cho chủ nghĩa xã hội. Nhiều công trình quan trọng đã được khởi công xây dựng và hoàn thành đúng tiến độ như: Thủy điện Trị An, Nhiệt điện Phả Lại, Nhà máy xi măng Hoàng Thạch, Bỉm Sơn, Nhà máy super phôt phát Lâm Thao, giấy Bãi Bằng, Apatit Lào Cai, Nhà máy Kính Đáp Cầu, Giấy Tân Mai, Xi măng Hà Tiên, công trình dầu khí Vũng Tàu, Cung Văn hóa Lao động Hữu nghị Việt - Xô, Viện Bảo tàng Hồ Chí Minh… thể hiện bước tiến nhảy vọt và cống hiến đáng ghi nhận của Ngành đối với sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Bước vào thời kỳ đổi mới, quán triệt và bám sát các chủ trương đổi mới của Đảng được xuyên suốt qua các kỳ Đại hội Đảng, ngành Xây dựng đã tập trung đổi mới mạnh mẽ trên mọi hoạt động của Ngành từ lĩnh vực quản lý nhà nước đến chỉ đạo tổ chức sản xuất, kinh doanh. Từ năm 2001 cho đến nay, Ngành đã tổ chức thực hiện có hiệu quả các Chiến lược, Quy hoạch và Kế hoạch phát triển dài hạn như: Định hướng quy hoạch tổng thể phát triển các đô thị Việt Nam; Chiến lược phát triển nhà ở đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030; Quy hoạch xây dựng các vùng kinh tế trọng điểm, vùng tỉnh và các đô thị; Quy hoạch tổng thể về phát triển vật liệu xây dựng, xi măng; các chiến lược, định hướng phát triển về cấp nước, thoát nước, quản lý chất thải rắn đô thị… trên phạm vi cả nước với mục tiêu đảm bảo sự phát triển ngành Xây dựng, đáp ứng được yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước theo định hướng phát triển bền vững.

Trong suốt chặng đường 60 năm xây dựng và trưởng thành, trải qua các giai đoạn phát triển với những tên gọi khác nhau gắn với những nhiệm vụ cụ thể của từng thời kỳ lịch sử, ngành Xây dựng đã vượt qua nhiều khó khăn, thử thách, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, luôn giữ vững và khẳng định vị trí, vai trò là một trong những ngành kinh tế mũi nhọn, có những đóng góp quan trọng vào không ít những thành tựu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Tiếp nối sự phát triển ấy là sự ra đời của ngành Xây dựng tỉnh Kon Tum  được 26 năm 5 tháng (01/11/1991 - 29/4/2018), gần bằng một nửa chặng đường lịch sử của ngành Xây dựng Việt Nam.

Cầu Đăk Bla - cửa ngõ phía Nam thị xã Kon Tum, năm 1992

Sau khi tách tỉnh Gia Lai - Kon Tum để tái lập thành tỉnh Gia Lai và tỉnh Kon Tum; trải qua gần 27 năm hình thành và phát triển Ngành Xây dựng Kon Tum từng bước khắc phục khó khăn để đạt thành quả như ngày nay: ban đầu là 08 cán bộ, nhân viên; trụ sở không có phải làm việc nhờ tại Xí nghiệp Gạch ngói Kon Tum thì đến nay, số cán bộ, nhân viên của Sở Xây dựng và cả đơn vị thuộc, trực thuộc Sở đã gấp 06 lần (48 cán bộ, công nhân viên chức); trụ sở làm việc khang trang, rộng rãi, đảm bảo diện tích tiêu chuẩn.

Nhiệm vụ của Ngành trong giai đoạn này rất nặng nề. Một mặt xây dựng bộ máy Văn phòng Sở, xây dựng, củng cố các doanh nghiệp trực thuộc. Mặt khác, phải lo xây dựng trụ sở làm việc của tỉnh và các sở, ngành sớm ổn định. Tiến hành quy hoạch thị xã Kon Tum, quy hoạch chi tiết để có cơ sở sản xuất, cơ sở kỹ thuật hạ tầng. Cấp đất cho hơn 1.500 cán bộ, công nhân viên ở Gia Lai và các tỉnh khác về công tác tại tỉnh Kon Tum lúc bấy giờ chưa có nhà ở…Thời điểm đó, tỉnh chỉ có 3 đô thị (gồm thị xã Kon Tum và 2 thị trấn: Thị trấn Sa Thầy thuộc huyện Sa Thầy, thị trấn Đăk Tô thuộc huyện Đăk Tô), đường giao thông đô thị chỉ mới được đầu tư xây dựng trên một số tuyến phố chính; nhà máy cấp nước sạch cho dân cư thị xã với công suất 7.000m³/ngày.đêm. Nhà ở hiện hữu của dân cư và nhà ở mới được quy hoạch xây dựng ban đầu chủ yếu bám theo các tuyến đường giao thông đô thị, mật độ xây dựng thấp, nhà bán kiên cố và nhà đơn sơ chiếm 70%...

Ngành xác định quy hoạch đô thị là một trong những lĩnh vực quan trọng, là nền tảng cơ sở để lập dự án đầu tư, thiết kế công trình, tạo nên vẻ đẹp cho đô thị. Vì vậy thời gian qua, Ngành hết sức quan tâm đến công tác quản lý quy hoạch đô thị, lập các đồ án quy hoạch chung, đồ án quy hoạch chi tiết… định hướng cho việc đầu tư xây dựng, góp phần từng bước hình thành những đô thị hiện đại. Chính vì vậy, sau gần 27 năm xây dựng và phát triển, đô thị tỉnh ta đã có những bước đổi thay mạnh mẽ và có những bước tiến dài. Toàn tỉnh Kon Tum từ mốc ban đầu chỉ có 03 đô thị thì đến nay đã có 08 đô thị (trong đó có 01 loại III, 01 đô thị loại IV và 06 đô thị loại V). Hệ thống hạ tầng kỹ thuật đô thị được quan tâm quy hoạch và đầu tư cải tạo, xây dựng mới theo hướng đồng bộ, cơ bản đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế xã hội, nâng cao chất lượng đô thị. Các đô thị đã có hệ thống cấp nước sạch tập trung, hiện nay đang tiếp tục đầu tư nâng cấp, cải tạo mở rộng để đáp ứng nhu cầu sử dụng của nhân dân. Ngoài nhà ở riêng lẻ, nhà ở kiểu chung cư tại các khu đô thị được quan tâm phát triển; chất lượng nhà ở được nâng cao, tỷ lệ nhà ở kiên cố đạt khoảng 56%. Rác thải sinh hoạt đô thị được thu gom, xử lý đạt trên 95%... Trên những tuyến đường được nhựa hóa theo quy hoạch là những ngôi nhà nằm san sát, nhiều công trình kiến trúc mang những sắc thái riêng tạo nên vẻ mặt đô thị ngày càng hiện đại. Năm 2005, thị xã Kon Tum được công nhận đô thị loại III là một minh chứng cho sự phát triển đô thị, hạ tầng kỹ thuật… của tỉnh.

Qua gần 27 năm xây dựng và phát triển, vượt qua những khó khăn, thiếu thốn ban đầu về kinh tế, cơ sở vật chất, nguồn nhân lực, toàn thể cán bộ, công chức, người lao động ngành Xây dựng đã luôn phát huy tinh thần đoàn kết, trí tuệ, nỗ lực cao nhất để xây dựng ngành ngày càng lớn mạnh, góp phần to lớn vào công cuộc tái thiết tỉnh nhà. Có thể nói, mọi đô thị, công trình trên mảnh đất Kon Tum đều có dấu ấn, có bàn tay của Người Xây dựng. Những nỗ lực, cố gắng của Ngành đã được Đảng, Nhà nước công nhận và tặng nhiều phần thưởng cao quý, như: Huân chương Lao động hạng Ba, Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, Cờ Thi đua của Bộ Xây dựng, UBND tỉnh…

Cầu Đăk Bla ngày nay

Được sự quan tâm, hỗ trợ của Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương và sự nỗ lực của địa phương thời gian qua đã tạo cho Kon Tum những nét đổi mới, thay đổi trên tất cả các lĩnh vực. Đó là ba vùng kinh tế động lực của tỉnh được quan tâm đầu tư, phát triển, thế mạnh của từng vùng được chú trọng, phát huy dần trở thành tâm điểm thu hút các nhà đầu tư. Với việc phê duyệt Đồ án quy hoạch chung thành phố Kon Tum đến năm 2030 thể hiện tư duy mới, có tính đột phá trong phát triển đô thị; làm cơ sở cho việc xây dựng Chương trình phát triển đô thị và Đề án đô thị loại II.

Trong lĩnh vực quản lý nhà ở, đã cơ bản hoàn thành việc bán nhà ở thuộc sở hữu nhà nước theo Nghị định 61/CP ngày 05/7/1994  của Chính phủ; góp phần an cư và nâng cao chất lượng cuộc sống cho các hộ thuê nhà ở thuộc sở hữu nhà nước. Tham mưu hỗ trợ xây dựng nhà ở cho người nghèo, người có công cách mạng (hoàn thành 100% Đề án hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo theo Quyết định số 167/2008/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ với 8.378 hộ được hỗ trợ; hỗ trợ nhà ở cho người có công theo Quyết định số 22/2013/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ với tổng số hộ được hỗ trợ theo Đề án là 1.220 hộ, đã thực hiện 596 hộ, còn lại 524 hộ dự kiến hoàn thành trong năm 2018; hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở theo Quyết định số 33/2015/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ (Chương trình 167 giai đoạn 2) với tổng số hộ được hỗ trợ theo Đề án là 3089 hộ, đã thực hiện 471 hộ, dự kiến đến năm 2020 sẽ hoàn thành hỗ trợ đối với các hộ còn lại). Ngành đã tham mưu UBND tỉnh, HĐND tỉnh xây dựng các cơ chế, chính sách quản lý, định hướng thúc đẩy phát triển đô thị, nhà ở, chất thải rắn; xây dựng Chương trình phát triển nhà ở đến năm 2020; Quy hoạch phát triển mạng lưới đô thị tỉnh Kon Tum đến năm 2020; Quy hoạch quản lý chất thải rắn đến năm 2020…

Ngày nay, đất nước ta đang bước vào thời kỳ phát triển và hội nhập sâu hơn, rộng hơn với các nền kinh tế khu vực và thế giới, ngành Xây dựng đang đứng trước nhiều cơ hội và thách thức lớn. Với mục tiêu của Ngành đã đề ra cho giai đoạn 2011 - 2020 và những năm tiếp theo, phát huy những thành tựu đã đạt được, ngành Xây dựng tỉnh Kon Tum nói riêng cũng như toàn thể cán bộ, công chức, viên chức, người lao động ngành Xây dựng Việt Nam quyết tâm phấn đấu thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ, mục tiêu của Ngành đã đề ra, đóng góp tích cực vào sự phát triển chung của tỉnh nhà, của đất nước, xứng đáng với sự tin cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân đối với Ngành trong quá trình 60 năm xây dựng và trưởng thành, góp phần “xây dựng đất nước ta đàng hoàng hơn, to đẹp hơn”./.

Hoàng Lâm