 |
Ảnh minh họa: D.Nương.
|
Tháng 11, thời tiết tỉnh Kon Tum có sự chuyển biến sâu sắc. Mùa mưa ẩm ướt lùi dần để nhường chỗ cho mùa khô nhiều ánh nắng. Tính chất đặc thù về vị trí địa lý và địa hình đã làm cho thời tiết trong tháng 11 của Kon Tum có sự phân hóa khá rõ theo không gian. Ở các vùng phía Tây – Tây Nam và phía Nam tỉnh (gồm địa bàn các huyện Ngọc Hồi, Đăk Tô, Đăk Hà, Sa Thầy và TP Kon Tum) sự chuyển mùa diễn ra khá rõ ràng ngay từ cuối tháng 10, đến đầu tháng 11 thì thời tiết đã chuyển hẳn sang mùa khô; còn ở các vùng phía Đông – Đông Bắc tỉnh (Kon Rẫy, Kon Plông, Tu Mơ Rông, Đăk Glei) mặc dù đã có sự chuyển đổi về hướng gió (từ gió Tây Nam sang gió Đông Bắc) nhưng quá trình mưa ẩm vẫn còn tiếp tục kéo dài đến cuối tháng, thậm chí một số vùng núi cao hoặc nghiêng về sườn Đông của dãy Trường Sơn còn có ngày có mưa to.
Về dòng chảy và lượng nước trên các sông, suối trong tỉnh, tháng 11 còn nằm trong thời gian mùa lũ; lượng dòng chảy trung bình tháng thường đạt cao hơn lượng dòng chảy trung bình năm; một số năm còn có lũ lớn, tập trung chủ yếu ở các sông, suối thuộc lưu vực sông Đăk Bla.
Quy luật chung là vậy, nhưng diễn biến thời tiết, thủy văn không phải năm nào cũng giống năm nào. Những năm gần đây, tác động của biến đổi khí hậu toàn cầu đã ngày càng trở nên rõ nét hơn nên diễn biến thời tiết, thủy văn cũng có nhiều bất thường, sai khác quy luật nhiều hơn. Thông thường, vào các năm ảnh hưởng của hiện tượng La Nina, hoặc những năm có bão muộn kết hợp không khí lạnh tăng cường mạnh thì mùa mưa có xu thế kéo dài hơn nên nửa đầu tháng 11 vẫn còn có mưa khá, thậm chí có mưa, lũ lớn; xác xuất xuất hiện mưa lũ muộn khoảng từ 20 – 25 %, tức là khoảng 4 – 5 năm thì có một năm xảy ra hiện tượng này. Ngược lại, những năm ảnh hưởng của hiện tượng ElNino, những năm có mùa mưa kết thúc sớm thì tháng 11 đã là thời kỳ mùa khô ở hầu hết các khu vực trong tỉnh.
Năm nay, sự chuyển mùa sẽ diễn ra khá nhanh và rõ ràng. Đầu tháng 11, lượng mưa ẩm sẽ suy giảm mạnh ở các khu vực gồm TP Kon Tum, các huyện Sa Thầy, Ngọc Hồi, Đăk Tô, Đăk Hà. Ở các vùng này, các điều kiện của mùa khô sẽ chính thức được thiết lập ngay từ đầu tháng. Các huyện còn lại của Tỉnh mùa mưa sẽ còn tiếp tục duy trì trong một thời gian, ít nhất đến giữa tháng 11 mới kết thúc; riêng các xã vùng cao và nằm ở sườn phía Đông dãy Trường Sơn của các huyện Kon Plông, Tu Mơ Rông và bắc Đăk Glei mưa ẩm sẽ còn kéo dài đến hết tháng 11. Các kết quả dự báo cho thấy, khả năng có bão muộn xuất hiện trên Biển Đông là vẫn còn nhưng mức độ ảnh hưởng gây mưa lũ ở Kon Tum không cao. Như vậy, ít có khả năng xuất hiện mưa lũ muộn trong thời gian từ nay đến cuối năm. Các đợt không khí lạnh tăng cường mạnh và các nhiễu động cũng chỉ gây mưa ẩm và sương mù ở khu vực thuộc các huyện Kon Plông, Tu Mơ Rông, bắc Đăk Glei và một phần huyện Kon Rẫy. Lượng mưa trong những ngày có mưa không lớn và diện mưa hẹp nên chỉ gây ra tình trạng ẩm ướt và giữ cho lượng nước trên các sông suối giảm chậm hơn chứ ít có khả năng sinh lũ lụt.
Nhìn chung, xu thế diễn biến thời tiết, thủy văn trong tháng 11 năm nay được dự báo là sẽ có một số điểm cơ bản sau:
Lượng mưa giảm mạnh so với tháng 10 ở hầu hết các khu vực trong tỉnh; trong đó khu vực TP Kon Tum và các huyện Sa Thầy, Ngọc Hồi, Đăk Tô, Đăk Hà, nam Đăk Glei khả năng có mưa từ 30 – 70mm, tập trung chủ yếu trong thời kỳ đầu và giữa tháng; Các vùng còn lại trong tỉnh có mưa từ 70 – 150mm với lượng mưa tập trung nhiều hơn ở các huyện Kon Plông; Đông bắc, bắc Tu Mơ Rông; bắc Đăk Glei.
Trong tháng, thời tiết trong tỉnh có khả năng chịu tác động của 3 – 5 đợt không khí lạnh nên thường xuyên có gió Đông Bắc thổi mạnh cấp 2, cấp 3, có lúc mạnh cấp 4 (tức tốc độ gió đạt từ 2 – 8m/s); nhiệt độ hạ thấp dần; Ở các vùng trũng thấp, nhiệt độ trung bình từ 22 – 24oC; cao nhất từ 27 – 29oC; thấp nhất từ 18 – 20oC; ở các vùng núi cao, nhiệt độ trung bình từ 20 – 22oC; cao nhất từ 25 – 27oC; thấp nhất từ 16 – 18oC. Với nền nhiệt độ này, sẽ có nhiều ngày trời trở mát, đêm và sáng trời lạnh; vùng núi cao trời rét.
Mưa giảm nên dòng chảy và lượng nước trên các sông suối cũng giảm dần. Tuy nhiên do được thừa hưởng lượng nước mưa khá lớn trong tháng 10 cũng như trong toàn mùa mưa và trong tháng 11 còn có mưa ở các vùng thượng nguồn nên lượng nước trên các sông, suối khá phong phú; có khả năng duy trì ở mức cao hơn lượng nước trung bình tháng 11 nhiều năm từ 10 – 20%.
Đánh giá chung về xu thế diễn biến thời tiết, thủy văn trong tháng 11 năm 2011 cho thấy đang và sẽ có sự thuận lợi nhất định đối với đời sống sinh hoạt và sản xuất của nhân dân các địa phương trong tỉnh. Các địa phương sẽ thuận lợi hơn trong việc thu hoạch, phơi khô và bảo quản các loại nông sản cũng như có sự thuận lợi về thời tiết và nguồn nước để bắt đầu gieo trồng mùa vụ mới. Các công trình thủy lợi, thủy điện, các hồ đập cũng có điều kiện thuận lợi hơn để tu sửa, gia cố, tích trữ được nhiều nước hơn cho sản xuất trong mùa khô tới.
Bên cạnh đó, diễn biến thời tiết cũng bộc lộ những yếu tố bất lợi. Sự chuyển mùa diễn ra khá nhanh sẽ làm cho thời tiết có nhiều biến động và thường thay đổi đột ngột, ảnh hưởng không tốt tới sức khỏe con người; dễ gây bệnh cho vật nuôi,...
KS. Nguyễn Văn Huy
Trung tâm KTTV tỉnh Kon Tum