Vườn quốc gia Chư Mom Ray

Vườn quốc gia Chư Mom Ray được thành lập năm 2002 trên cơ sở chuyển hạng từ Khu bảo tồn thiên nhiên Chư Mom Ray, có tổng diện tích quản lý, sử dụng trên 56 ngàn ha nằm trên địa bàn 9 xã, thị trấn thuộc huyện Sa Thầy và huyện Ngọc Hồi; cách thành phố Kon Tum 30 km về hướng Bắc, có đường Quốc lộ 14C nối vùng Tây Nguyên với các tỉnh Trung bộ đi qua.

Đây là Vườn quốc gia duy nhất của Việt Nam tiếp giáp với 2 nước láng giềng Lào và Campuchia; ngay cạnh là Vườn quốc gia Vicachey của Campuchia và Khu bảo tồn Đông Nam Ghong của Lào. Tổng diện tích rừng cả khu vực khoảng trên 700 ngàn ha, tạo thành một khu bảo tồn rộng lớn xuyên quốc gia, có tầm quan trọng đặc biệt đối với bảo tồn đa dạng sinh học khu vực Đông Dương và Đông Nam Á.

Thác Khỉ và Thác Bảy tầng trong Vườn quốc gia

Nằm ở độ cao từ 200 - 1.773 m so với mực nước biển, địa hình phức tạp, chia cắt bởi nhiều sông, suối lớn nhỏ đã tạo ra cho Vườn quốc gia Chư Mom Ray một hệ thống động, thực vật rất phong phú và đa dạng. Các kiểu địa hình đặt trưng đã hình thành nhiều thác nước đẹp với nhiều cây cổ thụ hàng trăm năm tuổi là các loại gỗ quý: Kim giao, Trắc, Cẩm lai, Gụ mật, Sấu, Sao Đen, Muồng đen, Gõ đỏ, Đinh hương...

Những cánh rừng trong Vườn quốc gia là nơi sinh sống, cư ngụ của nhiều loài động vật, thực vật quý hiếm

Theo số liệu thống kê, Vườn quốc gia Chư Mom Ray có khoảng 1.895 loài thực vật thuộc 184 họ, trong đó có 192 loài thuộc diện quý hiếm; ngoài gỗ, còn có các loại lâm sản khác bao gồm 425 loài cây dược liệu có giá trị, trong đó đã ghi nhận 18 loài thuộc Danh mục sách đỏ cây thuốc Việt Nam. Về động vật, tại Vườn quốc gia đã thống kê có 1.001 loài động vật thuộc 6 lớp khác nhau (thú, chim, bò sát, lưỡng cư, cá, côn trùng), trong đó có 112 loài quý, hiếm, đặc hữu, như: Bò tót, bò rừng, trâu rừng, hổ, báo hoa mai, voọc chà vá và nhiều loài chim quý hiếm... Với đặc điểm đa dạng sinh học và nhiều nguồn gen quý, năm 2004, Vườn quốc gia Chư Mom Ray đã được công nhận là di sản ASEAN.

Sưu tầm và bảo tồn hoa Lan trong Khu Du lịch sinh thái

Thực hiện Đề án phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, giải trí Vườn quốc gia Chư Mom Ray của UBND tỉnh và với quyết tâm xây dựng Vườn quốc gia Chư Mom Ray trở thành điểm du lịch hấp dẫn, mang đậm bản sắc riêng, chính quyền địa phương và Ban Quản lý Vườn quốc gia đã tập trung xây dựng hệ thống đường nội bộ trong khuôn viên điểm du lịch, tạo thuận tiện di chuyển cho du khách đến tham quan; phát triển khu nghỉ dưỡng Safari Ya Book và phát triển các điểm tham quan vệ tinh như bãi thú Đăk Tao, suối Đăk Tao, rừng Bằng lăng... Tiếp tục hoàn thiện mạng lưới thông tin liên lạc, tiến tới phủ sóng rộng khắp các điểm du lịch; xây dựng hệ thống điện lưới và hệ thống nước sạch để đảm bảo phục vụ tưới tiêu và nước sinh hoạt cho toàn khu; xây dựng đội ngũ thuyết minh viên chuyên nghiệp; áp dụng nhiều biện pháp để đảm bảo an ninh, trật tự, an toàn xã hội và bảo vệ môi trường, phục vụ tốt nhất cho nhu cầu của du khách...

Bên cạnh đó, phát triển dịch vụ mua sắm phục vụ cho du khách và bán các sản phẩm đặc trưng của núi rừng Tây Nguyên; cung cấp các dịch vụ cho cắm trại, tổ chức tiệc ngoài trời và chủ động hợp đồng với các nhà hàng trong khu vực phối hợp tổ chức đón tiếp, phục vụ các nhu cầu ăn, nghỉ của khách du lịch... Hàng năm, Khu du lịch đảm bảo đón tiếp trên 100 ngàn lượt khách đến tham quan và trên 50 ngàn lượt khách lưu trú qua đêm tại Làng Du lịch cộng đồng Bar Gốc, các bãi cắm trại, các homestay, khách sạn, nhà nghỉ trên cùng địa bàn.

Hiện nay, Vườn quốc gia ưu tiên khai thác các điểm du lịch, như: Trung tâm Bảo tồn đa dạng sinh học và Du lịch sinh thái làng Bar Gốc, trong khu vực này có các điểm tham quan, khám phá như cây Sấu cổ thụ, thác nước chảy quanh năm, chinh phục đỉnh Yên Ngựa cao 1.200 m và có thể di chuyển để chinh phục lên đỉnh Chư Mom Ray cao 1.773 m; Điểm du lịch sinh thái rừng Khộp Đăk Can, là loại rừng rụng lá mùa khô đặc trưng của Tây Nguyên với những trảng cỏ bằng phẳng là sinh cảnh của loài Cò trắng; trong khu vực có hồ nước rộng hơn 1.000 m² là vị trí rất đẹp phục vụ cho hoạt động trải nghiệm ngoài trời và khám phá thiên nhiên của du khách; Điểm du lịch sinh thái Safari Ya Book có vùng đồng cỏ là sinh cảnh sống của các loài thú móng guốc (nai, bò rừng, bò tót, mang...), việc khai thác du lịch hoàn toàn theo hướng tự nhiên và hạn chế tối đa tác động của con người, tổ chức cho du khách xem thú bằng các phương tiện kỹ thuật hiện đại, có thể quan sát thú một cách tự nhiên, từ xa, kể cả vào ban đêm...

Ghi nhận những nỗ lực của Ban Quản lý Vườn quốc gia Chư Mom Ray, ngày 01/3/2024, UBND tỉnh đã có Quyết định số 101/QĐ-UBND, công nhận Khu du lịch sinh thái Vườn quốc gia Chư Mom Ray là Khu du lịch cấp tỉnh, gồm 3 điểm du lịch, cụ thể: Điểm du lịch Trung tâm Bảo tồn đa dạng sinh học và du lịch sinh thái tại xã Sa Sơn, huyện Sa Thầy có diện tích 918 ha; Điểm du lịch sinh thái Rừng Khộp tại xã Đắk Kan, huyện Ngọc Hồi có diện tích 150 ha; Điểm du lịch sinh thái Safari Ya Book tại xã Rờ Kơi và Mô Rai, huyện Sa Thầy có diện tích 9.604 ha. Đồng thời, giao Ban quản lý Vườn quốc gia Chư Mom Ray tổ chức các hoạt động du lịch tại Khu du lịch đúng quy định của pháp luật; thực hiện công tác bảo tồn, phát triển tài nguyên du lịch; xây dựng kế hoạch phát triển đội ngũ nhân lực đảm bảo cho các hoạt động du lịch thuộc Khu du lịch Vườn quốc gia Chư Mom Ray...

Sau quyết định công nhận Khu du lịch cấp tỉnh, hy vọng Vườn quốc gia Chư Mom Ray sẽ tạo thành một điểm nhấn du lịch của tỉnh, thu hút khách du lịch trong nước và quốc tế, góp phần chuyển đổi cơ cấu kinh tế địa phương, nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống của người dân; bảo tồn giá trị thiên nhiên, bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa đặc trưng của các dân tộc sinh sống trên địa bàn...

Thái Ninh