Theo đó, cùng lúc với quá trình chuẩn bị cho Chiến dịch Tây Nguyên mở ra ở Buôn Ma Thuột, tại tỉnh Kon Tum, mục tiêu giải phóng thị xã đã được vạch sẵn. Từ các hướng đã định, các cánh quân của ta vừa tác chiến đánh địch phối hợp với mặt trận chung giữ thế chiến trường, vừa triển khai các hoạt động tấn công, vây ép chờ thời cơ thuận lợi đánh vào trung tâm nội thị, giải phóng hoàn toàn thị xã.

Ngày 04/3/1975, Chiến dịch Tây Nguyên mở màn. Các mũi tấn công của ta tại các nơi trên chiến trường theo kế hoạch đã định, nhanh chóng tấn công tiêu diệt địch, làm chủ các đoạn giao thông chiến lược quan trọng trên quốc lộ 19 và 14. Đồng thời bức rút và diệt gọn một số cứ điểm, chi khu quân sự như Thuần Mẫn, Đức Lập... để dọn đường chuẩn bị cho mục tiêu chính tấn công vào thị xã Buôn Ma Thuột. Cho đến ngày 09/3, ta đã thực hiện thành công bước tấn công chia cắt địch ở tỉnh Kon Tum và Plei Ku với Buôn Ma Thuột, chia cắt tập đoàn phòng ngự của địch ở Tây Nguyên với đồng bằng Khu V.

Do ta đánh mạnh ở hướng Gia Lai và Đăk Lăk nên địch đã điều thêm hai liên đoàn biệt động quân ở tỉnh Kon Tum về chi viện cho tuyến dưới, làm cho lực lượng địch ở Kon Tum không những bị giảm sút mà còn làm cho bọn địch ở tại thị xã Kon Tum đang trong thế cô lập dao động thêm phần hoang mang. Các lực lượng vũ trang của ta (chủ yếu là Tỉnh đội và một bộ phận của Sư đoàn 968 chủ lực) vẫn giữ thế bao vây ép sát ở vòng ngoài.

Đầu tháng 3/1975, khi tiếng súng tấn công địch rộ lên khắp Mặt trận Tây Nguyên, cùng lúc đó ở tỉnh Kon Tum, hoả lực của Tỉnh đội và Sư đoàn 968 quân chủ lực đánh vào các khu quân sự và khu kho trong thị xã, làm cháy 5 kho nhiên liệu, 1 kho đạn, khống chế sân bay. Bộ đội đặc công của tỉnh đánh vào khu cảnh sát dã chiến, khu Nguyễn Huệ, khu thương phế binh ngụy. Đặc công của B3 đánh vào trạm tiếp điện Chư Hreng diệt một số địch tiêu diệt gọn một chốt, làm cho địch phải lo phòng giữ tuyến trong của thị xã Kon Tum.

Đúng 1 giờ 35 phút ngày 10/3/1975, ta nổ súng mở màn cuộc tiến công thị xã Buôn Ma Thuột. Qua một ngày chiến đấu hết sức dũng cảm, táo bạo, quyết liệt, các cánh quân ta đã chiếm được tất cả các mục tiêu quan trọng của địch trong thị xã. Sáng hôm sau, ngày 11/3/1975, quân ta tiếp tục đánh vào Sư đoàn bộ số 23 của địch, đánh chiếm hầm chỉ huy. Đúng 11 giờ ngày 11/3/1975, cờ chiến thắng của ta đã phấp phới tung bay trên toàn bộ thị xã Buôn Ma Thuột.

Bị thất thủ ở Buôn Ma Thuột, địch cố hết sức gom góp tàn quân còn lại tại chỗ, cùng với một số đơn vị dự bị chiến lược điều từ Sài Gòn ứng cứu phản kích, hòng tái chiếm các khu vực đã mất. Nhưng cố gắng của địch lại tiếp tục chuốc lấy những thất bại. Những cánh quân từ lực lượng đến ứng cứu đã bị ta bao vây và đập tan ngay tức khắc. Chiến thắng Buôn Ma Thuột đã đưa địch vào thế tan rã nhanh chóng, mở đầu cho sự sụp đổ toàn diện, không đường cứu vãn của địch trên tất cả chiến trường miền Nam.

Tin thắng lợi của ta ở Buôn Ma Thuột vang dội khắp nơi. Cả Tây Nguyên hừng hừng một khí thế chiến thắng. Trước thời cơ thuận lợi đó, ở Kon Tum, ngay từ ngày 10 tháng 3 các lực lượng của tỉnh phối hợp với một bộ phận quân chủ lực (Sư đoàn 968) hoạt động mạnh ở trọng điểm từ nam cầu Đăk Bla đến ngã ba Tà Huỳnh, đánh diệt ba chốt ở phía đông quận lỵ Đăk Tô lưu vong (đóng tại đèo Sao Mai) và đột nhập vũ trang tuyên truyền, thâm nhập giác ngộ quần chúng ở các khu dồn dân Ngọc Leng, Tri Đạo - Tân Phú.

Đêm 13 tháng 3, Tiểu đoàn 304 bộ binh của tỉnh từ cánh đông nam nổ súng tấn công tiêu diệt chốt điểm Chư Hreng, Đại đội 187 ở cánh tây thị xã pháo kích liên tục vào đồn Chư Grết. Ban chỉ huy tây nam thị xã đã nắm chắc hai trung đội nghĩa quân địch ở làng Kênh, làng Yút, chuẩn bị cho việc nổi dậy và báo về đồng chí Nguyễn Thế Vũ ở hậu cứ chuẩn bị mọi mặt để đưa lực lượng áp sát thị xã.

Ở phía bắc, ta thực hiện nhiều đợt pháo kích, đồng thời các đội vũ trang công tác và Đại đội đặc công số 14, nhanh chóng tiếp cận ngay một số mục tiêu ở nội thị xã Kon Tum. Sau khi biết tin thất thủ ở Buôn Ma Thuột, một số cố vấn Mỹ và quan chức cao cấp ngụy ở Plei Ku và Kon Tum hoang mang cực độ, bắt đầu di tản, làm cho nội tình địch ở bắc Tây Nguyên trong thế hoàn toàn rối loạn. Ngày 14/3/1975, Tổng thống ngụy quyền Nguyễn Văn Thiệu và tướng Nguyễn Văn Phú, Tư lệnh Quân đoàn 2, họp kín ở Cam Ranh cùng với một số quan chức cao cấp khác bàn kế hoạch rút chạy khỏi tỉnh Kon Tum và Plei Ku. Sau đó tướng Phú trở lại Plei Ku, triệu tập cuộc họp khẩn cấp với cấp dưới, đọc Lệnh của Tổng thống Thiệu quyết định rút chạy khỏi Tây Nguyên về chốt giữ đồng bằng duyên hải miền Trung. Tại cuộc họp Phú cũng giao hẳn nhiệm vụ chỉ huy cuộc rút chạy cho cấp dưới và rút chạy trước bằng trực thăng về Nha Trang lập sở chỉ huy mới.

Tại tỉnh Kon Tum và Plei Ku, một kế hoạch rút chạy bí mật theo từng bộ phận của địch bắt đầu được triển khai thực hiện theo lệnh của thượng cấp. Địch chọn đường 25 (trước đây là đường số 7) nhằm hướng Cheo Reo - Phú Bổn về Nha Trang để rút quân. Đây là con đường hư nát từ lâu, nhưng theo chúng, không có cách nào khác hơn. Vì đường 14, 29, 24 đều đã bị ta chiếm và chốt giữ, nếu rút theo các tuyến đường này rất dễ bị ta tiêu diệt. Mặt khác, rút theo đường 25 tuy có xấu do bị bỏ lâu ngày nhưng chúng cho là có thể an toàn bởi yếu tố bất ngờ.

Ngày 15/3/1975, địch ở tỉnh Kon Tum bắt đầu thực hiện một cuộc rút chạy về Plei Ku theo đường 14. Ta triển khai ngay chặn đánh địch rút chạy. Ngày 16/3/1975, một bộ phận của Tiểu đoàn 304 của tỉnh chiếm đường 14 ở phía nam thị xã Kon Tum chặn đánh quân địch tháo chạy, buộc bộ phận của địch phải chạy đường rừng phía tây đường 14 xuống Plei Ku. Trưa 16/3/1975, các lực lượng của tỉnh, từ các hướng áp sát vào thị xã Kon Tum, tiếp quản một số vùng phụ cận. Tiểu đoàn 304 tiếp tục mai phục đón đánh tiêu diệt tàn quân địch rút chạy, đánh sập một cầu và tiêu diệt gọn địch ở phía nam khu vực đèo Sao Mai.

Cũng trong ngày 16/3/1975, ta đánh và chiếm quận lỵ Đăk Tô (lưu vong), vây ép địch ở phía bắc và phía đông. Các lực lượng tây nam thị xã tước vũ khí hai trung đội nghĩa quân, dùng lực lượng này cùng với lực lượng của ta chiếm ấp Tân Điền, Phương Hoà, áp sát nam cầu Đăk Bla. Khi các lực lượng của ta từ các hướng chuẩn bị tấn công vào các mục tiêu trung tâm đầu não của địch ở thị xã thì tên Phạm Đình Hùng, Tỉnh trưởng tỉnh Kon Tum mới giật mình hay biết quân chủ lực ngụy đã rút hết. Y vội vàng nắm lấy ba tiểu đoàn biệt động quân mở đường máu tiến ra đường 14, tìm hướng về Gia Lai, liền bị lực lượng của ta chặn đánh, địch tan rã, rút chạy. Phạm Đình Hùng và đám tàn quân còn lại thoát chạy đến Cheo Reo (Gia Lai) cũng bị chủ lực quân giải phóng chặn đánh và tiêu diệt Đêm 16/3/19752, tất cả các lực lượng vũ trang và chính trị trong tỉnh, cùng với các mũi đột kích của chủ lực Sư đoàn 968 đột nhập chiếm lĩnh và làm chủ các khu vực quân sự và chính trị trọng yếu, tiêu diệt tất cả các ổ đề kháng cuối cùng của địch, nhanh chóng triển khai chiếm toàn bộ thị xã Kon Tum.

Thị xã Kon Tum là sào huyệt trung tâm, cái hang ổ trú ẩn cuối cùng của địch trong tỉnh đã bị quân và dân ta quét sạch. Cờ giải phóng tung bay trên khắp bầu trời thị xã. Trong niềm vui tràn ngập khí thế chiến thắng, nhân dân thị xã reo mừng tổ chức đón chào cán bộ, chiến sĩ giải phóng, những người con trung kiên dũng cảm thân thương của quê hương vào giải phóng thị xã, chào đón những đoàn cán bộ cùng với các lực lượng của tỉnh từ vùng căn cứ tiến vào tiếp quản thị xã.

Cuộc tổng tiến công và nổi dậy của quân và dân tỉnh Kon Tum góp phần cùng với cả nước làm nên chiến thắng rực rỡ mùa Xuân năm 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất Tổ quốc, tô đậm thêm trang sử vàng của dân tộc Việt Nam trong thời đại Hồ Chí Minh.

(Trích Lịch sử Đảng bộ tỉnh Kon Tum - Tập 1)