Theo đánh giá của Chính phủ, trong bối cảnh thế giới tiếp tục biến động phức tạp, khó lường. Cạnh tranh chiến lược nước lớn gay gắt hơn, kéo theo sự tham gia của nhiều quốc gia, khu vực; chính sách tiền tệ thắt chặt tác động mạnh hơn tới doanh nghiệp, các hoạt động kinh tế, đầu tư, tiêu dùng toàn cầu; nhiều nền kinh tế lớn tăng trưởng chậm lại, thậm chí rơi vào suy thoái, trong khi lạm phát vẫn ở mức cao, rủi ro tăng trở lại; Trung Quốc phục hồi chưa bền vững; rủi ro hệ thống ngân hàng, nợ công, nợ của doanh nghiệp,… gia tăng; phát triển kinh tế xanh, bảo vệ môi trường vừa là cơ hội, nhưng cũng là thách thức khi nhiều quốc gia phát triển sử dụng để tạo hàng rào nhập khẩu;…

Trong nước, Hội nghị Trung ương giữa nhiệm kỳ đã thành công tốt đẹp, quyết định nhiều chủ trương, nội dung quan trọng. Kỳ họp thứ 5 của Quốc hội được khai mạc để xem xét, quyết nghị, cho ý kiến về nhiều vấn đề quan trọng được cử tri cả nước quan tâm như Luật về đất đai, đấu thầu, hợp tác xã, xuất nhập cảnh,…; cơ chế đặc thù cho Tp. Hồ Chí Minh; giảm thuế giá trị gia tăng,… Nhiều chính sách, giải pháp được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo quyết liệt, kịp thời từ đầu năm đã bước đầu phát huy hiệu quả. Các tổ chức quốc tế tiếp tục đánh giá tích cực về triển vọng kinh tế Việt Nam, nước ta nằm trong nhóm 10 thị trường logistics mới nổi.

Sản xuất công nghiệp, xuất khẩu tháng 5 tiếp tục có chuyển biến so với tháng 4 và quý I, tín hiệu cho thấy tăng trưởng kinh tế có thể tích cực hơn trong quý II. Tuy nhiên, do những khó khăn, thách thức chung của thế giới, sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp vẫn gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là về dòng tiền, thị trường và đơn hàng; nhiều dự án đầu tư, dự án bất động sản bị đình trệ, chậm triển khai,… Đây là thách thức lớn, cần tập trung hỗ trợ, tháo gỡ để củng cố, thúc đẩy các xu hướng chuyển biến tích cực của nền kinh tế, tạo điều kiện phấn đấu thực hiện các mục tiêu tăng trưởng và phát triển năm 2023.

Về công tác chỉ đạo, điều hành: Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt, sát sao các bộ, ngành, địa phương bảo đảm chất lượng, tiến độ các nội dung phục vụ Hội nghị Trung ương giữa nhiệm kỳ, Kỳ họp thứ 5 của Quốc hội; điều hành linh hoạt, hiệu quả, thích ứng với tình hình mới của thế giới và trong nước; chỉ đạo Thành viên Chính phủ làm việc với các địa phương, các địa phương thành lập Tổ công tác đặc biệt để tháo gỡ ngay vướng mắc cho doanh nghiệp, dự án đầu tư; chấn chỉnh, tăng cường trách nhiệm trong xử lý công việc của các bộ, cơ quan, địa phương, cán bộ, công chức. Tính chung 05 tháng, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã tổ chức hơn 700 cuộc họp, hội nghị, hoạt động đối ngoại; ban hành 25 Nghị định, 101 Nghị quyết, quyết định quy phạm pháp luật, 618 quyết định cá biệt, 36 công điện, 17 chỉ thị. Tập trung chỉ đạo triển khai các Nghị quyết, Kết luận của Đảng, Bộ Chính trị, Quốc hội; hoàn thiện thể chế, cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh; tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp, thị trường bất động sản, giảm, gia hạn thời hạn nộp thuế, tiền sử dụng đất; tăng khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế, thực hiện chủ trương giảm lãi suất cho vay, cơ cấu lại thời hạn trả nợ, giữ nguyên nhóm nợ. Đôn đốc, đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công; khởi công một số đoạn tuyến cao tốc phía Bắc, khánh thành một số dự án giao thông trọng điểm, đoạn tuyến cao tốc Bắc – Nam phía Đông; thu hút FDI. Giải quyết các vấn đề tồn tại lâu năm về một số ngân hàng, doanh nghiệp yếu kém, dự án chậm tiến độ,…; đẩy nhanh tiến độ quy hoạch; xử lý vướng mắc, bất cập trong các lĩnh vực y tế, đăng kiểm, quy định phòng cháy chữa cháy,…

Trong tháng 5, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Quy hoạch điện VIII, khơi thông nguồn lực đối với các dự án năng lượng điện tái tạo, góp phần bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia; ban hành Công điện số 469/CĐ-TTg, số 470/CĐ-TTg để chỉ đạo thực hiện quyết liệt, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, thị trường bất động sản; Công điện số 436/CĐ-TTg để đôn đốc xử lý đề xuất, kiến nghị của địa phương, bộ ngành; Công điện số 397/CĐ-TTg chủ động ứng phó với nắng nóng, hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn; Chỉ thị số 15/CT-TTg chỉ đạo đẩy mạnh tiến độ công tác quy hoạch,…

Các kết quả đạt được: Trong bối cảnh thế giới đang gặp nhiều khó khăn, thách thức, tình hình KTXH nước ta tháng 5 tiếp tục chuyển biến khá tích cực, góp phần cải thiện kết quả chung của 05 tháng đầu năm và tạo đà cho những tháng tiếp theo, cụ thể như sau:

Kinh tế vĩ mô tiếp tục ổn định, lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn được bảo đảm. Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân 5 tháng tăng 3,55% so với cùng kỳ, tiếp tục xu hướng giảm (4 tháng tăng 3,84%) dù đã điều chỉnh tăng giá điện tăng 3% từ ngày 4/5/2023; lạm phát cơ bản tiếp tục chuyển biến tích cực.

Thị trường tiền tệ cơ bản ổn định; lãi suất cho vay giảm; ổn định tỷ giá phù hợp với diễn biến thị trường; bảo đảm an toàn hệ thống ngân hàng. Thu NSNN 05 tháng đạt 48% dự toán, trong đó thu nội địa đạt 48,4% dự toán.

Kim ngạch xuất nhập khẩu, xuất khẩu, nhập khẩu tháng 5 ước lần lượt tăng 5,3%, 4,3% và 6,4% so với tháng trước (tháng 4 lần lượt giảm 7,7%, 7,3% và 8,1%); 05 tháng ước xuất siêu 9,8 tỷ USD (cùng kỳ năm 2022 là 0,24 tỷ USD).

FDI đăng ký tháng 5 đạt gần 2 tỷ USD, gấp 2,2 lần cùng kỳ năm trước; tính chung 05 tháng đạt 10,86 tỷ USD, bằng 92,7% so với cùng kỳ năm trước (04 tháng chỉ bằng 82,1% so với cùng kỳ).

Hoạt động sản xuất, kinh doanh tiếp tục có chuyển biến. Sản xuất nông nghiệp ổn định; sản lượng nuôi trồng thủy sản 05 tháng tăng 2,9% so với cùng kỳ năm trước. Chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp (IIP) tháng 5 ước tăng 2,2% so với tháng trước, trong đó công nghiệp chế biến, chế tạo ước tăng 2,9%. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tháng 5 ước tăng 11,5% so với cùng kỳ năm trước, tính chung 05 tháng tăng 12,6%, là tốc độ tăng cao nhất so với cùng kỳ các năm từ 2015 trở lại đây.

Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tập trung chỉ đạo các cấp, các ngành chuẩn bị đầy đủ tài liệu, báo cáo phục vụ Hội nghị Trung ương giữa nhiệm kỳ, nhất là báo cáo đánh giá sơ bộ giữa nhiệm kỳ về KTXH, quốc phòng, an ninh đối ngoại 5 năm 2021-2025; 40 Tờ trình, báo cáo, tài liệu trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 5.

Các vấn đề tồn đọng, vướng mắc tiếp tục được tập trung tháo gỡ, thị trường trái phiếu doanh nghiệp, bất động sản bước đầu chuyển biến tích cực, giải ngân vốn đầu tư công được đẩy nhanh,… đã hỗ trợ tích cực, từng bước khơi thông dòng tiền cho doanh nghiệp, nâng cao khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế.

Theo báo cáo của Bộ Tài chính, tính đến ngày 19/5/2023, sau 2,5 tháng ban hành Nghị định số 08/2023/NĐ-CP, khối lượng trái phiếu doanh nghiệp phát hành là 25,5 nghìn tỷ đồng (chiếm 96,7% khối lượng phát hành từ đầu năm); một số doanh nghiệp đã đàm phán với nhà đầu tư để kéo dài kỳ hạn hoặc chuyển khoản nợ sang tài sản khác. Một số vướng mắc của dự án, doanh nghiệp bất động sản về thủ tục đầu tư, cấp giấy chứng nhận, nộp tiền sử dụng đất,… đã được tháo gỡ. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong cải cách thủ tục hành chính.

Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt Ngân hàng Nhà nước tập trung điều hành để giảm mặt bằng lãi suất cho vay, bao gồm cả lãi suất cho vay khách hàng mới và dư nợ hiện hữu³. Doanh nghiệp giảm chi phí vốn vay, dành nguồn lực để duy trì sản xuất, kinh doanh, triển khai các dự án đầu tư là điều kiện quan trọng để nâng cao khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế.

Giải ngân vốn đầu tư công đến 31/5 đạt trên 157 nghìn tỷ đồng, bằng 22,22% kế hoạch Thủ tướng giao, tương đương cùng kỳ năm 2022 (22,37%), nhưng số tuyệt đối cao hơn 41 nghìn tỷ đồng; đã đẩy một lượng vốn lớn ra nền kinh tế, hỗ trợ đầu ra cho nhiều ngành, lĩnh vực, giải quyết việc làm.

Tập trung làm tốt công tác an sinh xã hội, cải thiện đời sống người dân. Tiếp tục chú trọng triển khai các chính sách giảm nghèo, an sinh xã hội, bảo trợ xã hội; hỗ trợ người dân khắc phục hậu quả thiên tai, ổn định đời sống. Tăng cường kết nối cung – cầu, hỗ trợ người lao động tìm kiếm việc làm, đẩy mạnh xuất khẩu lao động; đẩy nhanh chi trả bảo hiểm thất nghiệp, kịp thời hỗ trợ người lao động bị mất việc, giảm giờ làm. Nhờ đó, tình hình lao động, việc làm vẫn trong tầm kiểm soát.

Các lĩnh vực văn hóa, thể thao, du lịch, thông tin tuyên truyền tiếp tục được quan tâm, đẩy mạnh. Việt Nam đã tham gia thành công Sea Games 23, lần đầu tiên xếp thứ nhất toàn đoàn tại một kỳ Sea Games không tổ chức tại Việt Nam. Nhiều hoạt động văn hóa, chương trình nghệ thuật, chính trị được tổ chức để chào mừng Chiến thắng Điện Biên Phủ, ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh,… các hoạt động văn hóa để kích cầu mùa du lịch 2023. Qua đó, đã góp phần khơi dậy tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc, thúc đẩy phát triển du lịch tại các địa phương.

Ngành giáo dục tích cực chuẩn bị Kỳ thi tốt nghiệp THPT quốc gia và tuyển sinh đại học, cao đẳng; triển khai Chương trình giáo dục phổ thông mới; tổng kết Nghị quyết số 29/NQ-TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo; tập trung khắc phục tình trạng thừa, thiếu giáo viên cục bộ tại các địa phương.

Ngành y tế theo dõi chặt chẽ diễn biến dịch Covid-19, chủ động phòng ngừa dịch bệnh, bệnh truyền nhiễm, thường gặp trong mùa nắng nóng; xử lý, khắc phục tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế tại một số cơ sở khám, chữa bệnh lớn;...

Quốc phòng an ninh được bảo đảm. Theo dõi sát tình hình, không để bị động, bất ngờ, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất toàn vẹn lãnh thổ; giữ vững an ninh chính trị, an ninh kinh tế, an ninh mạng, trật tự an toàn xã hội; bảo vệ tuyệt đối an toàn Hội nghị Trung ương giữa nhiệm kỳ, Kỳ họp thứ 5 của Quốc hội; xử lý nghiêm các hành vi tung tin xấu, tin giả; phòng chống ma túy; làm tốt công tác phòng cháy, chữa cháy, tăng cường phòng, chống cháy nổ; bảo đảm an toàn, phòng tránh tai nạn giao thông, xử lý nghiêm vi phạm giao thông.

Công tác đối ngoại được triển khai chủ động, tích cực, hiệu quả, đi vào thực chất; tổ chức tốt các cuộc trao đổi đoàn cấp cao, gắn kết chặt chẽ giữa song phương và đa phương, tham gia thành công với nhiều sáng kiến, trao đổi tích cực được ghi nhận tại Hội nghị Cấp cao ASEAN-42, Hội nghị Thượng đỉnh G7 mở rộng, Hội nghị Tương lai Châu Á tại Nhật Bản; cùng với các nước thông qua các thành tố chính của Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau năm 2025. Cho thấy vị thế, vai trò của Việt Nam ngày càng được nâng lên, góp phần nâng cao quan hệ đối tác, đẩy mạnh ngoại giao kinh tế nhằm thúc đẩy xuất khẩu, thu hút FDI, thị trường khách du lịch quốc tế./.

                                                                                                Trịnh Minh